Astronomowie uchwycili ostatnio malowniczą galaktykę spiralną z poprzeczką NGC 2566 za pomocą teleskopów Webba (po lewej) i Hubble’a. (po prawej). Galaktyka znajduje się w odległości około 76 milionów l.św. na niebie południowym w konstelacji Rufy (Puppis).
NGC 2566 to jedna z 55 podobnych pobliskich galaktykach gwiazdotwórczych, które są rejestrowane przez teleskop Webba w ramach programu obserwacyjnego nr 3707, aby zrozumieć powiązania pomiędzy gwiazdami i materią gazowo-pyłową w tych obiektach.
Cechą charakterystyczną zdjęć z teleskopu Webba jest charakterystyczne osiem promieni dyfrakcyjnych („spajków”) wokół jasnych obiektów, które są efektem instrumentalnym wynikającym z konstrukcji teleskopu Webba. Na przykład są one bardzo dobrze widoczne w średniej podczerwieni wokół jądro galaktyki NGC 2566.
Tak nieodległy dystans do tej próbki galaktyk pozwala badać z rozdzielczością rzędu 10-50 parseków strukturę gromad gwiazdowych i obłoków gazowo-pyłowych za pomocą narzędzi znajdujących się na pokładzie Webba:
• Near Infrared Camera (NIRCam) - kamera czuła na bliską podczerwień,
• Mid-Infrared Instrument (MIRI) – instrument czuła na średnią podczerwień.
Na zdjęciach z instrumentu MIRI uwydatnione są cieplejsze (w porównaniu do obserwacji ALMY) obłoki pyłu międzygwiazdowy w NGC 2566 - w tym złożone cząsteczki wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Natomiast NIRCam ujawnia szczegóły rozmieszczenia gwiazd - nawet tych głęboko schowanych w obłokach gazowych, ale również wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne dla niektórych fotonów w bliskiej podczerwieni.
Astronomowie połączyli obserwacje z Webba oraz z systemu 66 radioteleskopów Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), aby dowiedzieć się więcej o procesach narodzin gwiazd w galaktyce NGC 2566. Pozwoli to zbadać naturę tych obłoków pyłowy - cieplejszych obszarów (Webb), jak również chłodniejszych (ALMA).
Galaktykę NGC 2566 obserwował również teleskop Hubble’a. Pomoże to astronomom w zebraniu danych statystycznych gwiazd w pobliskich galaktykach – szczególnie tych młodych, które są jasne w ultrafiolecie i zakresie widzialnym, na które Hubble jest czuły.
Docelowo dane z trzech teleskopów:
• Hubble (zakres wizualny),
• Webb (bliska i średnia podczerwień),
• ALMA (zakres długości fali około milimetra – pomiędzy podczerwienią i falami radiowymi)
dostarczą unikalny materiał obserwacyjny chłodniejszej materię gazowej, cieplejszego pyłu oraz jasnych gwiazd w NGC 2566 i innych pobliskich galaktykach.
Na ilustracji: Zdjęcie galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 2566 uzyskane teleskopem Webba z kamerą NIRSpec (bliska podczerwień) oraz instrumentem MIRI (średnia podczerwień) z następującym mapowaniem kolorów: niebieski / zielony / żółty / czerwony – odpowiadających filtrom o długościach fali 1,5+2,0/ 3,35/ 3,0 / 7,7+21,0 μm. Tutaj filtr o długości fali 7,7 μm odpowiada molekułom węglowym PAH.
Jasne okrągłe jądro NGC 2566 jest otoczone dyskiem o niebieskawej poświacie. Widać pył w postaci blado-czerwonawych włókien wirujących od jądra ku coraz dalszym obszarom.
Źródło: ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy
Na ilustracji: Zdjęcie galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 2566 uzyskane teleskopem Webba z instrumentem MIRI (średnia podczerwień) z następującym mapowaniem kolorów: niebieski / zielony / czerwony – odpowiadających filtrom o długościach fali 7,7 / 7,7+21,0 / 21,0 μm. Tutaj filtr o długości fali 7,7 μm odpowiada molekułom węglowym PAH.
Witać jasne jądro NGC 2566 w centrum z charakterystycznymi ośmioma promieniami dyfrakcyjnymi (efekt instrumentalny). Owalny dysk galaktyczny składa się ramion o znacznej grubości (najczęściej w kolorze niebieskim). Jaśniejsze plamy odpowiadają skupiskom gwiazd.
Źródło: ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy
Na ilustracji: Zdjęcie galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 2566 uzyskane teleskopem Hubble’a w zakresie optycznym z użyciem sześciu filtrów o długościach fali w przedziale 0,275 – 0,657μm. Jasne gwiazdy są to gwiazdami tła pomiędzy nami i odległą galaktyką (widać wokół nich charakterystyczne cztery „spajki” pochodzące od optyki Hubble’a). Źródło: ESA/Hubble & NASA, D. Thilker
Na ilustracji: Połączone zdjęcia galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 2566 w bliskiej i średniej podczerwieni (po lewej - teleskop Webba z kamerą NIRSpec i instrumentem MIRI) oraz w zakresie widzialnym (po prawej – teleskop Hubble’a). Na stronie internetowej ESA można interaktywnie oglądać oba zdjęcia przesuwając suwak: podczerwień ↔ zakres optyczny. Źródło:ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy, ESA/Hubble, D. Thilker
Opracowanie: Ryszard Biernikowicz
Więcej informacji:
• Close look at a local galaxy
Źródło: ESA, NASA
Na ilustracji: Zdjęcia galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 2566 w bliskiej i średniej podczerwieni (po lewej - teleskop Webba z kamerą NIRSpec + instrumentem MIRI) oraz w zakresie widzialnym (po prawej – teleskop Hubble’a). Źródło:ESA/Webb, NASA & CSA, A. Leroy, ESA/Hubble, D. Thilker
