Zapraszamy na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, gdzie trwa 64. Ekspedycja. Astronauci przeprowadzili w marcu dwa spacery kosmiczne, wykonali relokację statku Sojuz i zrobili masę ciekawych eksperymentów.
Trwa 64. Ekspedycja na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W kompleksie orbitalnym mieszka i pracuje w tej chwili 7 astronautów: Sergiej Ryżikow, Sergiej Kud-Swerczkow (obaj Rosja), Kate Rubins, Shannon Walker, Victor Glover i Mike Hopkins (wszyscy USA) oraz Soichi Noguchi (Japonia).
Zobacz poprzednie odcinki:
Marzec rozpoczął się od spaceru kosmicznego. Już 5 marca na zewnątrz kompleksu wyszli Kate Rubins (USA) i Soichi Noguchi (Japonia), aby przeprowadzić prace związane z przygotowaniem struktur paneli słonecznych do dodania dodatkowych skrzydeł. Wyjście trwało prawie 7 godzin i zakończyło się udanym wykonaniem głównego zadania. Był to już czwarty spacer kosmiczny na ISS w tym roku.
Jak zwykle na stacji nie zabrakło prac ogródkowych. Hopkins zebrał zbiory kapusty Pak Choi i ziaren gorczycy w ramach badań Veggie 3, a Noguchi podlewał rośliny używane w tradycyjnej medycynie japońskiej w ramach zielarskiego eksperymentu Asian Herb. Rosyjscy kosmonauci zajmowali się na przykład programem badawczym Aseptik, w którym sprawdzana jest skuteczność różnych rozwiązań wymagających sterylności podczas przeprowadzania eksperymentów biotechnologicznych.
Michael Hopkins (z lewej) i Soichi Noguchi pozujący z kontenerem z roślinami eksperymentu Asian Herb in Space. Źródło: NASA.
Minęło zaledwie kilka dni od ostatniego spaceru, a już w amerykańskiej części stacji rozpoczęto przygotowania do kolejnego wyjścia. Astronauci Victor Glover i Michael Hopkins sprawdzali i przygotowywali swoje skafandry. To nie przeszkodziło jednak w przeprowadzaniu serii eksperymentów. Astronauci obserwowali niepasożytnicze nicienie z gatunku Caenorhabditis elegans, które przyleciały w statku Cygnus w lutym 2021 r. w celu badania zaniku mięśni powodowanego stanem nieważkości.
Stan mikrograwitacji to idealne środowisko do budowy kryształów białkowych, które mogą pomagać w rozwoju lekarstw. Na stacji trwa eksperyment Real-time Protein Crystal Growth-2 demonstrujący nowe metody produkowania wysokiej jakości kryształów. Próbki pozyskiwanych kryształów zostały sfotografowane za pomocą mikroskopu przez astronautów, a zdjęcia wysłane do specjalistów na Ziemi, by ewentualnie zmienić parametry warunków w laboratorium do następnej serii produkcyjnej.
Soichi Noguchi załadował na specjalną platformę zestaw nanosatelitów standardu CubeSat, które będą przez moduł Kibo wypuszczone na orbitę. W tym samym czasie kontrolerzy naziemni wypuścili zestaw starych baterii niklowo-wodorkowych za pomocą ramienia robotycznego Canadarm2. Paleta ze starymi akumulatorami za kilka lat spłonie w całości w atmosferze ziemskiej.
Kate Rubins i Victor Glover pracujący przy śluzie komercyjnej NanoRacks Bishop. Źródło: NASA.
W pierwszej połowie marca kontynuowano wysiłki związane z zatamowaniem wycieku powietrza w sekcji transferowej rosyjskiego modułu Zwiezda. Na początku marca przy użyciu przywiezionego w Progressie MS-16 zestawu rosyjscy kosmonauci wykonali uszczelnienie w pierwszej zlokalizowanej szczelinie o długości 22 mm i grubości zaledwie 0,1 mm. Na końcach szczeliny wykonano niewielkie otwory (o średnicy 3 mm) i wypełniono je uszczelniaczem, następnie na całą szczelinę umieszczono wielowarstwowy materiał uszczelniający.
11 marca dokonano podobnego uszczelnienia w drugiej zlokalizowanej dziurze. Dzień później komorę transferową modułu zamknięto, aby sprawdzić czy praca przyniosła rezultaty. Niestety ciśnienie w kabinie nadal spadało. Kosmonauci przystąpili więc w drugiej połowie marca do poszukiwań kolejnych niewielkich szczelin, z których mogłoby uchodzić powietrze. Niestety jak na razie nie przyniosło to rezultatów. W kwietniu planowane jest wykonanie uszczelnień na większym obszarze wokół drugiej znalezionej szczeliny.
Rosjanie wykonywali także swoje eksperymenty. 12 marca pomogła im w tym astronautka Shannon Walker, która przeskanowała oczy za pomocą aparatu USG i optycznego tomografu koherencyjnego Sergiejowi Ryżikowowi i Sergiejowi Kud-Swerczkowowi. Badanie ma na celu sprawdzenie jak na anatomie wzroku wpływają warunki lotu kosmicznego i mikrograwitacja.
Statek załogowy Sojuz MS-17 i towarowy Progress MS-16 zadokowane w rosyjskiej części ISS. Zdjęcie wykonano, gdy stacja przelatywała nad Argentyną. Źródło: NASA.
12 marca został także wykonany manewr podniesienia orbity stacji ISS. Modyfikacja orbity miała na celu przygotowanie kompleksu pod przylot trójki astronautów w kwietniu 2021 r. statkiem Sojuz MS-18.
13 marca przeprowadzono 5. już w tym roku spacer kosmiczny. Tym razem na zewnątrz wyszła para Victor Glover i Michael Hopkins. Zadaniami astronautów było: dokończenie połączeń elektrycznych w europejskiej zewnętrznej platformie naukowej Bartolomeo i wykonanie kilku prac konserwacyjnych, w tym m.in. wymianę przekaźnika sygnału z kamer zewnętrznych.
14 marca z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej wypuszczono pierwszego zbudowanego w Paragwaju satelitę. Nanosatelita standardu CubeSat Guaranisat-1 trafił na niską orbitę okołoziemską za pośrednictwem platformy w japońskim module Kibo. Guaranisat-1 jest częścią projektu BIRDS-4. BIRDS to zainicjowany przez Japonię i Politechnikę w Kyutech program mający na celu zbieranie danych z trudno dostępnych stacji naziemnych za pośrednictwem satelitów w celu śledzenia pluskwiaków z podrodziny Triatominae, odpowiadających za przenoszenie pasożytów roznoszących chorobę Chagasa - zagrażającą życiu chorobę, na którą cierpi miliony ludzi w Ameryce Południowej.
Jest to pierwszy krok Paragwaju w rozwoju badań kosmicznych. Misja zdobyła ogromną popularność wśród Paragwajczyków. Kilkugodzinny program opowiadający o satelicie oglądało 2,9 mln osób (w państwie, które liczy 7 mln). W programie BIRDS brało udział wiele rozwijających się państw - swoje pierwsze satelity umieściły w ramach tego projektu: Ghana, Bangladesz, Butan, Nepal i Sri Lanka.
Urugwajski satelita Guaranisat-1. Źródło: NASA.
Podobnie jak w miejscach pracy, również na stacji trzeba czasami wykonywać próby sytuacji awaryjnych. Takie ćwiczenia zostały przez astronautów wykonane 15 marca. Trenowano różne scenariusze niebezpiecznych awarii na pokładzie. Tego samego dnia Kate Rubins przygotowała sprzęt do europejskiego eksperymentu Transparent Alloys, który składa się z 5 zestawów sprawdzających jak zachodzi topienie i zestalanie materiału w plastikach. Organiczne przezroczyste substancje to dobry model do badania zestalania w stopach metali i takie badanie pomaga w zrozumieniu dynamiki tych procesów i poznania lepiej jakie mikrostruktury powstają w ich wyniku.
19 marca przeprowadzono manewr relokacji załogowego statku Sojuz MS-17 z portu w module Raswiet do portu modułu Poisk. Na wypadek mało prawdopodobnej sytuacji, że statkiem po oddokowaniu nie udałoby się ponownie zadokować, na jego pokładzie podczas tej operacji musieli się znaleźć astronauci, którzy będą nim w kwietniu wracać na Ziemię.
Manewr udało się przeprowadzić i po zadokowaniu w nowym miejscu, astronauci wrócili na pokład ISS. Relokacja statku była potrzebna z uwagi na przygotowania do przylotu nowego rosyjskiego modułu MLM Nauka. MLM Nauka zostanie zadokowany w miejscu, gdzie obecnie znajduje się moduł Pirs, a Pirs zostanie odłączony razem z przyszłym statkiem towarowym Progress MS. Zwolniony w tej operacji port w module Raswiet zostanie teraz zajęty przez następny załogowy statek Sojuz MS-18, a port w module Poisk zwolni się po odlocie Sojuza MS-17. Będzie można wtedy korzystając z tego modułu przeprowadzić pierwszy z 11 planowanych spacerów wymaganych do przygotowania stacji pod przyjęcie Nauki.
Kwiecień będzie bardzo intensywnym miesiącem na ISS. Do lotu na stację przygotowuje się 7 astronautów w dwóch miejscach na świecie. 9 kwietnia z kosmodromu Bajkonur poleci statek Sojuz MS-18 z Olgiem Nowickim, Piotrem Dubrowem (obaj Rosja) i Markiem Vande Hei (USA) na pokładzie. Załoga stacji tymczasowo zwiększy się do 10 osób, aż 17 kwietnia na Ziemię powrócą w statku Sojuz MS-17 Ryżikow, Kud-Swerczkow i Rubins.
Dalej w planach jest lot 22 kwietnia statku Dragon z czteroosobową załogą: Shane Kimbrough, Megan McArthur (oboje USA), Akihiko Hoshide (Japonia) i Thomasem Pesquet (Francja). Przez pięć dni okupacja na stacji będzie wynosić 11 osób, aż na Ziemię w poprzednim Dragonie wróci załoga Crew-1: Hopkins, Glover, Walker (wszyscy USA) i Soichi Noguchi (Japonia).
Więcej informacji:
Na podstawie: NASA
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Załoga 64. Ekspedycji na ISS. Zgodnie z ruchem wskazówek zegara od dołu: Kud-Swerczkow, Rubins, Glover, Hopkins, Ryżikow, Noguchi, Walker. Źródło: NASA.
