Przejdź do treści

Najbardziej kulista gwiazda

Wydawałoby się, że gwiazdy są idealnie kuliste, ale jednak tak nie jest. Wpływ na to ma m.in rotacja gwiazd, która powoduje ich lekkie spłaszczenie. Astronomowie zmierzyli kształt jednej z gwiazd, odległej o 5000 lat świetlnych. Okazała się najbardziej idealną kulą ze wszystkich zmierzonych do tej pory gwiazd.

Im szybciej gwiazda obraca się dookoła swojej osi, tym bardziej jest spłaszczona na skutek działania siły odśrodkowej. 16 listopada grupa badawcza, którą kierował prof. Laurent Gizon z Instytutu Maxa Plancka do badań nad Układem Słonecznym oraz z Uniwersytetu w Getyndze, ogłosiła, iż udało się jej dokonać pomiaru spłaszczenia gwiazdy Kepler 11145123.

Było to możliwe dzięki asterosejsmologii, czyli badaniom oscylacji gwiazd poprzez analizy zmienności ich blasku. Okazało się, że Kepler 11145123 ma różnicę pomiędzy promieniem równikowym, a biegunowym na poziomie zaledwie 3 km (przy 1,5 mln km promieniu gwiazdy). To mniej niż w przypadku Słońca, dla którego różnica ta wynosi 10 km. Z kolei w przypadku Ziemi różnica jest równa 21 km.

„Czyni to gwiazdę Kepler 11145123 najbardziej kulistym naturalnym obiektem, który do tej pory udało się zmierzyć astronomom. Bardziej okrągłym nawet od Słońca” skomentował prof. Gizon.

Gwiazda została wybrana do badań, bowiem cechują ją prawie idealne oscylacje o charakterze sinusoidalnym. Oscylacje te obserwowano przez ponad 4 lata przy pomocy teleskopu Keplera pracującego w kosmosie. Dzięki porównaniu różnych modów oscylacji można było zbadać różne obszary, bowiem poszczególne częstotliwości mają różną czułość w zależności od oddalenia od równika.

Kepler 11145123 jest dwa razy większa od Słońca, gorąca i jasna. Jej okres rotacji jest trzykrotnie wolniejszy od słonecznego. Pomiary wskazują na spłaszczenie mniejsze niż można by było oczekiwać na podstawie tempa rotacji. Według hipotezy autorów publikacji, może to być skutek występowania pola magnetycznego na niskich szerokościach gwiazdy.

„Istotne teoretyczne pole badań astrofizycznych jest od teraz także domeną obserwacyjną” powiedział prof. Gizon.

Więcej informacji:

Źródło: Instytut Maxa Plancka do badań nad Układem Słonecznym

Na ilustracji:
Porównanie spłaszczenia Słońca i gwiazdy Kepler 11145123. Spłaszczenie zostało powiększone 10 tysięcy razy w stosunku do rozmiarów gwiazd w tej skali, aby je uwidocznić na rysunku. Źródło: Laurent Gizon et al. / Max Planck Institute for Solar System Research, ilustracja: Mark A. Garlick.


Reklama