Przejdź do treści

NASA ogłosiła firmy, które zbudują załogowe lądowniki księżycowe

img

NASA ogłosiła wynik przetargu na budowę lądowników załogowych do misji Artemis. Agencja wybrała trzy firmy/konsorcja, które zaprojektują i zbudują lądownik HLS (Human Landing System). Jeden z tych statków ma już w 2024 roku umieścić parę amerykańskich astronautów na powierzchni Księżyca.

Firmy, które zdobyły kontrakty, to:

  • National Team (konsorcjum Blue Origin, Lockheed Martin, Northrop Grumman, Draper) - 579 mln USD
  • SpaceX - 135 mln USD
  • Dynetics - 253 mln USD.

Do konkursu przystąpiła też firma Boeing, razem z firmą Intuitive Machines. Nie przyznano im jednak kontraktu.

National Team, pod przewodnictwem firmy Blue Origin, zbuduje trzystopniową konstrukcję Integrated Lander Vehicle (ILV), która będzie wynoszona za pomocą budowanej rakiety New Glenn i rakiety Vulcan operatora ULA. Firma Dynetics z Alabamy ma zbudować zintegrowany lądownik Dynetics Human Landing System, który będzie wynoszony przez rakietę Vulcan. SpaceX do misji lądowania zaproponował statek Starship, którego wyniesie rakieta Super Heavy.

Kontrakty zostały przyznane tym trzem firmom w ramach programu NextSTEP-2. Są to umowy o kwotach z góry ustalonych, a konkretne wypłaty będą przyznawane firmom przez agencję po ukończeniu zdefiniowanych kroków milowych. Łączna wartość wszystkich trzech kontraktów opiewa na 967 milionów dolarów, wypłacanych w pierwszym, trwającym 10 miesięcy, okresie bazowym.

Po tych 10 miesiącach, w lutym 2021 roku, NASA zdecyduje, które firmy dostaną kontrakty na wykonanie pierwszych misji demonstracyjnych. W dalszym etapie agencja wybierze, które z systemów dostaną finansowanie na budowę pełnych wersji lądowników i wykonanie generalnych demonstracji. Po udanych misjach demonstracyjnych NASA podpisze kontrakty z wybranymi firmami na realizację lądowań w ramach programu Artemis, w tym wykonanie misji lądowania na Księżycu w 2024 roku.


Ogłoszenie zdobywców kontraktu w formie wideo. Źródło: NASA.

Artemis to program agencji NASA, którego celem jest powrót człowieka na Księżyc już w 2024 roku. Pierwsza misja programu zostanie przeprowadzona w 2021 roku, kiedy w locie bezzałogowym wokół Księżyca przetestowana będzie rakieta SLS i statek Orion. Następnie podobną misję wykonają ludzie w ramach Artemis 2. Kulminacją pierwszej fazy będzie lot Artemis 3 na powierzchnię Księżyca. Do jego wykonania, oprócz rakiety SLS i statku załogowego Orion, będzie potrzebny właśnie lądownik księżycowy. W dalszych fazach programu Artemis powstanie wokółksiężycowa stacja kosmiczna Gateway, a później baza na powierzchni.

Propozycje na budowę lądownika księżycowego amerykańskie firmy mogły zgłaszać do 5 listopada 2019 roku. Eksperci NASA będą teraz ściśle współpracować ze zwycięzcami kontraktu. Zarządzający programem lądownika HLS przydzieli personel agencji do pracy z firmami nad projektem, analizami i testami.

 

Więcej o wybranych lądownikach


National Team

img
Źródło: BO.

Blue Origin jest głównym wykonawcą w konsorcjum z firmami Lockheed Martin, Northrop Grumman i Draper. Zaproponowali oni budowę trzystopniowego lądownika ILV.

Blue Origin zbuduje stopień zniżania, zasilany silnikami BE-7, które firma rozwija prywatnie już od trzech lat. Lockheed Martin zbuduje stopień wznoszenia z kabiną załogową. Technologie konstrukcji będą bazować na doświadczeniu firmy w budowie statku Orion. Northrop Grumman zajmie się budową modułu transferowego, który bazował będzie na statku Cygnus, wykorzystywanym od lat do misji transportu zaopatrzenia do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.


Dynetics

img
Źródło: Dynetics.

Dynetics zaproponował jednostopniową konstrukcję Dynetics Human Landing System. Firma zatrudni do jego projektowania i budowy ponad 25 podwykonawców. Dynetics specjalizuje się właśnie w integracji pracy dużych zespołów w projektach wojskowych.

Lądownik DHLS będzie zintegrowanym statkiem z możliwościami lądowania i powrotu z powierzchni.

 

SpaceX

img
Źródło: SpaceX.

Firma SpaceX do realizacji kontraktu chce wykorzystać rozwijany statek wielokrotnego użytku Starship. Statek będzie napędzany, rozwijanymi przez firmę od lat, silnikami Raptor. Ma on być wyposażony w przestrzenną kabinę dla astronautów i dwie śluzy do wyjścia na spacery księżycowe. Starship z astronautami ma być dotankowany na orbicie okołoziemskiej przez inny statek Starship i następnie skierowany na misję do powierzchni Księżyca. Rakiety Starship będą wynoszone przez rozwijane przez SpaceX stopnie Super Heavy.

 

Duże różnice w architekturach lądowników

NASA, wbrew wcześniejszym zapowiedziom, nie wybrała, który z lądowników wykona misję pierwszego załogowego lądowania programu Artemis w 2024 roku, a który zostanie wykorzystany do kolejnej misji w 2025 roku. Administrator agencji Jim Bridenstine i szef działu lotów załogowych NASA Doug Loverro powiedzieli, że ta decyzja zostanie podjęta pod koniec okresu kontraktowego, za 10 miesięcy.

Program Artemis zakłada lądowanie człowieka na Księżycu w 2024 roku. Jednak, by tak się stało, potrzeba zbudować i przetestować wiele kluczowych komponentów. Lata opóźnień i zwiększonych kosztów liczy rakieta SLS, która ma wynosić astronautów w statku Orion w kierunku Księżyca. Sam kontrakt na budowę lądownika to bardzo ambitne przedsięwzięcie, które musi zostać zrealizowane przez 5 lat, czyli rok krócej niż trwał projekt i budowa lądownika do pierwszej misji Apollo, testującej go w locie. Wielką niewiadomą stanowi też finansowanie programu w następnych latach z uwagi na problemy gospodarcze, wywołane obecną sytuacją pandemii koronawirusa na świecie.

Na pewno zaskakuje też wybór kontraktu dla firmy SpaceX, która buduje statek Starship. Do tej pory kontrakty NASA dla prywatnego przemysłu cechowała raczej większa konserwatywność w wyborze architektury. Starship jest systemem znacząco różniącym się od pozostałych wybranych propozycji.

 

 

Na podstawie: NASA

Opracował: Rafał Grabiański

 

Więcej informacji:

 

Na zdjęciu: Artystyczne wizje lądowników księżycowych, wybranych przez NASA do rozwoju w ramach kontraktu na budowę systemów HLS. Źródło: NASA.

Reklama