Pierwsze wyniki obserwacji aktywności Słońca uzyskane za pomocją misji PUNCH NASA zostały zaprezentowane przez dr. Craiga DeForesta podczas niedawnej konferencji astronomicznej w Anchorage na Alasce
Nazwa misji, PUNCH, pochodzi od słów Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere (polarymetr do ujednolicenia korony i heliosfery). Wykorzystując cztery niezależne satelity, PUNCH będzie obserwował potężne erupcje słoneczne, znane jako koronalne wyrzuty masy (CME), gdy powstają na Słońcu i pędzą przez wewnętrzny Układ Słoneczny.
Blokując jasną powierzchnię Słońca i korzystając z instrumentu o nazwie Narrow Field Imager (NFI), w dniu 3 czerwca PUNCH zaobserwował ogromny koronalny wyrzut masy o rozmiarach 100 razy większych od Słońca, który poruszał się przez Układ Słoneczny.
„Pierwsze obserwacje pokazują, że PUNCH jest w stanie śledzić pogodę kosmiczną w całym Układzie Słonecznym i postrzegać koronę i wiatr słoneczny jako jeden system” — powiedział dr Craig DeForest, główny badacz PUNCH z Wydziału Nauki Kosmicznej i Eksploracji SwRI w Boulder w stanie Kolorado. „Ten spójny obraz jest niezbędny, aby pomóc naukowcom lepiej zrozumieć i przewidzieć pogodę kosmiczną napędzaną przez wyrzuty masy koronowej, które mogą zakłócać komunikację, zagrażać satelitom i tworzyć zorze polarne na Ziemi”.
Wraz z zakończeniem uruchomienia konstelacji statków kosmicznych NASA PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere), pierwsze dane PUNCH pokazały koronalne wyrzuty masy (CME), gdy pojawiały się na Słońcu i przemieszczały się przez wewnętrzny Układ Słoneczny. W trzeciej sekundzie filmu można zobaczyć CME, który leci bezpośrednio w kierunku Ziemi z prędkością niemal 6,5 miliona kilometrów na godzinę. Następnie, w 11. sekundzie, widać kolejny CME, który wychodzi na północ. Oba CME urosły do ponad 100 razy większych rozmiarów niż Słońce. Gwiazdozbiór Oriona jest zaznaczony w lewym dolnym rogu obrazu. Wenus znajduje się po prawej stronie, a Jowisz na lewo od środka obrazu.
Wirtualny teleskop o średnicy 13 000 km
PUNCH składa się z czterech małych satelitów wielkości walizki, które działają razem jak jedna gigantyczna kamera o średnicy około 13 000 km. Ten wirtualny teleskop obrazuje jak zewnętrzne warstwy Słońca przekształcają się w wiatr słoneczny, czyli strumień naładowanych cząstek, który nieustannie przepływa przez nasz Układ Słoneczny.
PUNCH został wystrzelony na orbitę biegunową 11 marca. Ma na celu przeprowadzić globalne, trójwymiarowe obserwacje zewnętrznej atmosfery Słońca i wewnętrznego Układu Słonecznego, aby pomóc zrozumieć, w jaki sposób materia uwalniana ze Słońca staje się wiatrem słonecznym. Misja dostarczy również naukowcom nowych danych o tym, jak potencjalnie zakłócające zdarzenia ze Słońca, takie jak rozbłyski słoneczne i CME, powstają i ewoluują. Informacje te mogą doprowadzić do dokładniejszych prognoz dotyczących przybycia pogody kosmicznej na Ziemię i jej wpływu na zasoby i eksploratorów w kosmosie.
Koncepcja artystyczna przedstawia cztery satelity misji PUNCH NASA obserwujące zewnętrzną atmosferę Słońca. Źródło: Southwest Research Institute
Opracowane Southwest Research Institute (SwRI) instrumenty Wide Field Imagers na pokładzie trzech z czterech statków kosmicznych PUNCH zebrały obrazy o wysokiej rozdzielczości całych CME z większą szczegółowością, niż było to możliwe wcześniej. Instrumenty te są zaprojektowane do obserwacji słabej, najbardziej zewnętrznej części atmosfery Słońca i wiatru słonecznego.
Obrazy czerwcowego CME z koronografu PUNCH, Narrow Field Imager, na pokładzie czwartego statku kosmicznego pozwalają naukowcom zobaczyć szczegóły atmosfery Słońca, blokując jasną powierzchnię Słońca.
Technicy i inżynierowie zamykają obserwatorium NASA SPHEREx (Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer) oraz satelity PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) w ochronnej osłonie ładunku w ośrodku Astrotech Space Operations w bazie sił kosmicznych Vandenberg w Kalifornii, w czwartek 27 lutego 2025 r. Źródło: NASA.
Misją PUNCH kieruje Southwest Research Institute (SwRI) z siedzibą w San Antonio w Teksasie, a operacje statków kosmicznych są prowadzone z obiektów SwRI w Boulder w Kolorado. PUNCH jest zarządzany przez NASA Explorers Program Office w Goddard Space Flight Center w Greenbelt w stanie Maryland, w imieniu Science Mission Directorate w siedzibie NASA w Waszyngtonie.
Opracowanie: Joanna Molenda-Żakowicz
Na ilustracji: CME zaobserwowane przez misję PUNCH. Źródło: Southwest Research Institute
