Dzięki danym z teleskopu kosmicznego TESS międzynarodowy zespół astronomów odkrył tajemniczy obiekt okrążający gwiazdę podwójną TIC 400799224. TESS został zaprojektowany do poszukiwania egzoplanet, jednak według naukowców znaleziony obiekt nie jest prawdopodobnie ani planetą, ani asteroidą.
Teleskop kosmiczny TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną w 2018 roku w celu odkrywania małych planet krążących wokół najbliższych gwiazd sąsiadujących ze Słońcem. TESS odkrył do tej pory 172 potwierdzone egzoplanety i skompilował listę 4703 kandydatek na planety pozasłoneczne. Jego czuła kamera wykonuje zdjęcia, które obejmują ogromne pole widzenia ponad dwukrotnie większe niż obszar gwiazdozbioru Oriona, a TESS zgromadził również Katalog Wejściowy TESS (ang. TESS Input Catalog – TIC) zawierający ponad miliard obiektów. Dalsze badania obiektów TIC wykazały, że są one wynikiem pulsacji gwiazd, szoków z supernowych, rozpadających się planet, grawitacyjnie samosoczewkujących gwiazd podwójnych, zaćmieniowych układów potrójnych gwiazdy, zakryć dysków i wielu innych.
Astronom z CfA Karen Collins była członkiem zespołu, który odkrył tajemniczy obiekt zmienny TIC 400799224. Przeszukali oni katalog używając narzędzi obliczeniowych opartych na uczeniu maszynowym, opracowanych na podstawie obserwacji setek tysięcy znanych obiektów zmiennych; metoda ta pozwoliła wcześniej znaleźć na przykład rozpadające się planety i ciała emitujące pył. Niezwykłe źródło TIC 400799224 zostało zauważone przypadkowo ze względu na gwałtowne spadki jego jasności, o prawie 25% w ciągu zaledwie czterech godzin, po których nastąpiło kilka ostrych zmian jasności, z których każda mogła być zinterpretowana jako zaćmienie. Praca opisująca badania została opublikowana w The Astronomical Journal.
Astronomowie badali TIC 400799224 za pomocą różnych urządzeń, w tym takich, które mapują niebo dłużej niż działa TESS. Odkryli, że jest to prawdopodobnie układ podwójny gwiazd, z których jedna pulsuje z okresem 19,77 dnia, prawdopodobnie z powodu orbitującego ciała okresowo emitującego obłoki pyłu przesłaniające gwiazdę. Ale chociaż okresowość jest ścisła, zakrycia pyłowe gwiazdy mają nieregularny kształt, głębokość i czas trwania. Natura samego ciała okrążającego układ jest zastanawiająca, ponieważ ilość emitowanego pyłu jest duża; gdyby powstał on w wyniku obiektu takiego jak planetoida Ceres w naszym Układzie Słonecznym, przetrwałby tylko około 8000 lat, zanim by zniknął. Jednak co zadziwiające, przez sześć lat obserwacji tego obiektu okresowość pozostała ścisła, a obiekt emitujący pył najwyraźniej pozostał nienaruszony. Zespół planuje kontynuować monitorowanie obiektu i włączyć historyczne obserwacje nieba, aby spróbować określić jego zmiany na przestrzeni wielu dekad.
Więcej informacji:
- The Mysterious Dusty Object Orbiting TIC 400799224
- Mysterious Dust-emitting Object Orbiting TIC 400799224
Źródło: CfA
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Na ilustracji: Optyczny i w bliskiej podczerwieni obraz nieba wokół obiektu TIC 400799224 (krzyżyk oznacza położenie obiektu). Źródło: Powell i inni, 2021.
