Europejskie Obserwatorium Południowe (European Southern Observatory – ESO) otworzyło tuż obok swojej siedziby w Niemczech nowe centrum nauki i planetarium. Co ciekawe, planetarium określane jest jako open source – ESO będzie udostępniać tworzone dla niego materiały za darmo innym planetariom na świecie.
26 kwietnia 2018 roku nastąpiła oficjalna inauguracja ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre (Planetarium i Centrum Nauki ESO Supernova), a dwa dni później obiekt otwarto dla publiczności. Obiekt powstał tuż obok głównej siedziby Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Garching koło Monachium.
ESO Supernova jest jednym największych centrów nauki poświęconych popularyzacji astronomii. W budynku jest prawie 2200 metrów kwadratowych przestrzeni wystawienniczej. Zwiedza się ją, chodząc po lekko pochyłej rampie o długości 255 metrów. Rozmieszczono na niej wystawę prezentującą trzynaście zagadnień dotyczących współczesnej astronomii i technologii do badan kosmosu – wszystko w sposób nowoczesny i interaktywny.
Przykładowo znajdziemy tutaj czterdziestometrowy obraz nocnego nieba (prawdopodobnie największy na świecie), a także segment zwierciadła budowanego aktualnie Ekstremalnie Wielkiego Teleksopu (Extremely Large Telescope – ELT). Jest też specjalne miejsce do robienia sobie selfie udających nasz pobyt na pustyni Atakama, gdzie znajdują się wielkie teleskopy ESO. Selfie faktycznie wychodzą tak, jakbyśmy tam byli – sami sprawdzaliśmy!
Językami wystaw i seansów są niemiecki i angielski. Jednak są też czasem szanse na oprowadzanie grup w innych językach, szczególnie w przypadku krajów członkowskich ESO, czyli również Polski. Jest to możliwe, ponieważ w ESO pracują osoby naukowcy różnych narodowości, w tym oczywiście Polacy, i czasem mogą pomagać przy obsłudze grup z ich krajów. Jedna wycieczka polskich uczniów była już w ten sposób oprowadzona.
Budynek ESO Supernova na kilka dni przed inauguracją. Po lewej w tle widać na niebie koniunkcję planety Wenus z młodym sierpem Księżyca. Źródło: ESO/P. Horálek
Sam budynek ESO Supernova ma bardzo ciekawy design. Ma symbolizować ciasny układ podwójny gwiazd, w którym następuje transfer materii z jednej gwiazdy do drugiej – a taki proces zachodzi przed wybuchem supernowej.
Oprócz wystaw w środku mieści się także cyfrowe planetarium z pięcioma projektorami o całkowitej rozdzielczości 4250 pikseli. Jego kopuła ma średnicę czternastu metrów – to największe nachylone planetarium w Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Sala dysponuje 109 fotelami dla widzów.
W planetarium na początek pokazywanych jest osiem seansów, w tym dwa przygotowane na potrzeby programów szkolnych. Będą też prowadzone warsztaty dla różnych rodzajów szkół (przedszkoli, szkół podstawowych i średnich) oraz dla nauczycieli. ESO mocno podkreśla, że jest to pierwsze na świecie planetarium typu open source. Tworzone tutaj materiały i seanse będą udostępniane za darmo do użytku w innych planetariach na świecie.
Wnętrze planetarium w ESO Supernova podczas testowego seansu dla Sieci Popularyzacji Nauki ESO (ESO Science Outreach Network – ESON). Fot.: ESO/P. Horálek.
Według przewidywań, ESO Supernova będzie odwiedzać od 50 do 100 tysięcy osób rocznie. Warto zaznaczyć, że aż do końca 2018 roku bilety będą darmowe.
Centrum powstało dzięki wpółpracy pomiędzy ESO a Heidelberg Institute for Theoretical Studies (HITS). Budowa została sfinansowana przez fundację Klausa Tschiry (Klaus Tschira Stiftung – KTS) w formie darowizny na rzecz ESO.
Miejsce przygotowane do robienia sobie selfie udających pobyt na pustyni Atakama w Chile. Fot.: ESO/P. Horálek
Tak wygląda sufit w ESO Supernova – może wyświetlać różne konstelacje. Fot.: ESO/P. Horálek
Fragment wystawy w ESO Supernova. Fot.: ESO/P. Horálek
Przecięcie wstęgi na uroczystości otwarcia ESO Supernova 26 kwietnia 2018 roku. Od lewej: Gesa Schönberger – dyrektor zarządzający HITS, Tania Johnston – koordynator ESO Supernova, Beate Spiegel z firmy architektonicznej Bernhardt + Partner, Xavier Barcons – dyrektor generalny ESO, oraz Axel Müller z firmy architektonicznej Bernhardt + Partner. Fot.: ESO/H. Zodet.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
