Przejdź do treści

Pan-STARRS: nowa "mapa Wszechświata"

Teleskop Pan-STARRS (Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System) został po raz pierwszy skierowany w  niebo w roku 2010. Znajduje się on na Hawajach (szczyt Haleakala) i jest wyposażony w największą na świecie kamerę cyfrową o rozdzielczości 1,4 gigapikseli. Przez ostatnie cztery lata nieprzerwanie skanował niebo na różnych długościach fali światła. W tym czasie zgromadził ogromne nawet jak na tego typu projekty ilości danych astronomicznych - aż dwa petabajty. Dane te są już publicznie dostępne.

Teleskop widzi niebo w pięciu różnych filtrach, które obejmują cały zakres światła widzialnyego dla oka oraz tak zwaną bliską podczerwień. Obrazy były rejestrowane w każdym z tych filtrów aż dwanaście razy. W ten sposób naukowcy "polowali" na różnego typu obiekty szybko poruszające się lub szybkozmienne. W szczególności przegląd o nazwiePan-STARRS1 miał za zadanie wypatrywać planetoid będących na potencjalnym kursie kolizyjnym z Ziemią. Wykrył do dziś wiele ciekawych, groźnych lub nie znanych nam dotąd obiektów: planetoidy typu NEO (ang. Near-Earth objects), drobne ciała z Pasa Kuipera, czy samotne planety nie związane z Układem Słonecznym i krążące daleko pomiędzy gwiadami. Znalazł również nowe typy wybuchających gwiazd oraz odległe kwazary utworzone jeszcze w bardzo wczesnym Wszechświecie.

Rezultat tych obserwacji to około 3 miliardy danych na temat poszczególnych obiektów (gwiazdy, planety, galaktyki). Dane te znajdują się obecnie w bazie MAST (Mikulski Archive for Space Telescopes), która gromadzi wyniki pracy teleskopów takich jak Hubble, Kepler czy Galex od roku 1970. Wszystkie dane zebrane przez Pan-STARRS są dostępne dla społeczności naukowej od tego tygodnia. Dane są przeznaczone dla każdego bez żadnych wyjątków i opłat - w praktyce daje nam to "wolny" dostęp do milionów zdjęć oraz dokładnych pomiarów parametrów dla miliardów gwiazd i galaktyk.

Jedną z reprezentacji zebranych danych jest tzw. "Static Sky" - skompresowana mapa całego nieba widocznego z teleskopu Pan-STARRS1, utworzona w oparciu o pół miliona 45-sekundowych ekspozycji wykonywanych dla każdego obiektu w polu widzenia. Żółtawy łuk to dysk Drogi Mlecznej, a widoczne w nim czerwonawo-brązowe wiry są pasami galaktycznego pyłu. Zespół planuje także utworzenie bazy wszystkich surowych danych i obrazów użytych do skonstruowania tej mapy. Ma być ona dostępna w archiwum Pan-STARRS1 w maju 2017 roku.

Czytaj więcej:


Źródło: Institute for Astronomy, University of Hawaii

Zdjęcie: Mapa "Static Sky" - dane astronomiczne zbierane przez ponad cztery lata w ramach projektu prowadzonego z udziałem teleskopu optycznego Pan-STARRS1.
Źródło: Danny Farrow, Pan-STARRS1 Science Consortium and Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics

Reklama