4. listopada 2009, w bieli świeżo spadłego śniegu, powstał polsko-czeski Izerski Park Ciemnego Nieba, pierwszy w Europie obszar tego typu. W ciągu minionych 5 lat wiele się wydarzyło pod izerskim niebem. Astronomiczne Dni, warsztaty dla młodzieży i nauczycieli, spotkania dla miłośników astronomii. Szerzona w ramach tych imprez wiedza na temat Kosmosu i potrzeby ochrony nocnego nieba dotarła do dużej grupy odbiorców.
Izerski PCN też inspiruje. Park tmavej oblohy Poloniny, Beskydská oblast tmavé oblohy, Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady, Izdebska Ostoja Ciemnego Nieba to obszary, których powstanie było inspirowane Izerskim PCN. Od dwóch lat odbywa się Ogólnopolska Konferencja na temat Zanieczyszczenia Światłem, w której też odnajdujemy inspirację IPCN.
4 listopada 2009 r. w Osadzie Jizerka, w gościnnych progach restauracji Pyramida, wrocławscy astronomowie powołali do istnienia Izerski Park Ciemnego Nieba, który z założenia miał być ochronnym obszarem ciemności izerskiej. Zajmuje on niemal 75 kilometrów kwadratowych i usytuowany jest w górnej, granicznej części doliny Izery i doliny Jizerki, na terenie dwóch państw, Polski i Czech. Izerski Park Ciemnego Nieba właśnie obchodzi swoje piąte urodziny.
W Stacji Turystycznej Orle wrocławscy astronomowie organizowali doroczne Ogólnopolskie Spotkania Astronomiczne i Szkolne Warsztaty Astronomiczne. Podczas pobytów zaobserwowali niesamowitą właściwość Izerskich Gór – mimo że leżą one w środku Europy i otoczone są licznymi miejscowościami generującymi dużą ilość światła, to wewnątrz masywu górskiego jest ciemno. Ciemność natomiast podobnie jak przejrzystość powietrza jest warunkiem koniecznym do dokonywania obserwacji astronomicznych... Wrocławscy astronomowie nawiązali kontakty z czeskimi astronomami skupionymi wokół Klubu Astronomów Liberecka i rozpoczęli szereg działań, aby izerską ciemność zagospodarować. Wspólnie stworzyli Izerski Park Ciemnego Nieba, lecz Park ten nie miał służyć tylko do celów obserwacyjnych, ale przede wszystkim po to, by przybliżyć ludziom problem zanieczyszczenia światłem oraz zachęcać ich do dbałości o ciemność nocną. Gwiazdy, mgławice, komety i inne wspaniałości nieboskłonu nie są bowiem widoczne na rozjaśnionym przez nadmierne sztuczne oświetlenie miejskim niebie. Szacuje się, że około 50% mieszkańców Unii Europejskiej żyje na obszarach, gdzie Droga Mleczna nie jest widoczna. Za powołaniem IPCN oprócz Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego stanęły inne poważne instytucje: Astronomický ústav AV ČR, v.v.i., Nadleśnictwo Świeradów, Nadleśnictwo Szklarska Poręba, Agentura ochrany přírody a krajiny ČR - Správa CHKO Jizerské hory, Lesy ČR, krajské ředitelství Liberec.
W jaki sposób astronomowie promują wiedzę o problemie zanieczyszczenia światłem w Izerskim Parku Ciemnego Nieba? Okazji do popularyzacji tego zagadnienia jest co najmniej kilka – organizowane są Szkolne Warsztaty Astronomiczne – rewelacja dla uczniów kochających astronomię i chcących zgłębić tajniki Wszechświata w przepięknych okolicznościach przyrody. Te lekcje astronomii w przepięknych plenerach Izerskich Gór są dla wszystkich niezapomnianym przeżyciem. Oprócz tego w Parku Ciemnego Nieba organizowane są doroczne Ogólnopolskie Spotkania Astronomiczne oraz Astronomiczne Dni – w tym roku odbyła się już 10. edycja tych spotkań i z roku na rok przyciąga coraz większą rzeszę turystów i miłośników Kosmosu. Każdy kto chciałby choć trochę poznać tajemnice Wszechświata, może przespacerować się Izerską Drogą, bo przy niej, w skali 1:1 000 000 000, rozstawione są kamienie z symbolami planet i planetek krążących wokół Słońca.
Największą dumą istnienia Izerskiego Parku Ciemnego Nieba jest projekt WYGASZ finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach programu Ścieżki Kopernika. Dzięki niemu w dawnym budynku huty Karsthal w osadzie Orle powstała nowoczesna pracownia dydaktyczna wyposażona w teleskopy, komputery, sprzęt fotograficzny i inne urządzenia do prowadzenia obserwacji astronomicznych. Oprócz tego w ramach programu WYGASZ kilkudziesięciu nauczycieli przeszkolono w zakresie przeprowadzania obserwacji astronomicznych i pomiarów jasności nieba.
Z okazji 5. urodzin Izerskiego Parku Ciemnego Nieba 3 listopada przedstawiciele instytucji, które powołały go do istnienia oraz przedstawiciele organizacji lokalnych i samorządów spotkali się w Jizerce, aby podsumować minione pięciolecie oraz zastanowić się na przyszłością Parku i astro-turystyki izerskiej.
Czytaj więcej:
- W 2013 roku powstał film "Izerski Park Ciemnego Nieba"
Źródło: uni.wroc.pl/Źródło: http://www.astro.uni.wroc.pl/
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie edukacyjnym PTA Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
