Polska rakieta ILR-33 Bursztyn 2K przekroczyła umowną granicę kosmosu, osiągając pułap 101 km w historycznym locie testowym.
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa to polski ośrodek badawczy z historią sięgającą 1926 r. Od lat rozwijane są w nim systemy rakiet suborbitalnych. Są to rakiety nieosiągające orbity okołoziemskiej, a jedynie pewną wysokość, która umożliwia ekspozycję na warunki kosmiczne i stan nieważkości przez pewien czas lotu.
W Łukasiewiczu rozwijane były ostatnio konstrukcje rakietowe: ILR-33 Bursztyn oraz ILR-33 Bursztyn 2K. W ostatnich latach przeprowadzono na krajowych poligonach 4 loty testowe, które sprawdzały zbudowaną technologię, projekt rakiety i umożliwiały rozbudowywanie systemu. Udane próby pozwoliły na zaplanowanie kampanii testowej w europejskim ośrodku rakiet kosmicznych Andøya Space w Norwegii.
Przygotowania do testowego lotu trwały około pół roku. Na przełomie czerwca i lipca zespół inżynierów Instytutu wybrał się na teren kosmodromu, gdzie przygotowywał się do próby. 3 lipca 2024 r. o 13:09 rakieta ILR-33 Bursztyn 2K wystartowała. Lot przebiegł pomyślnie, a system osiągnął pułap (najwyższą wysokość w locie) wynoszący 101 km. Rakieta odrzuciła głowicę z ładownią na ładunek użyteczny, który zgodnie z planem wylądował na spadochronie i został odzyskany w Morzu Norweskim, 135 km od miejsca startu.
Start ILR-33 Bursztyn 2K to historyczny lot dla Polski i w pewnym sensie kontynuacja działań prowadzonych przez Instytut Lotnictwa w latach 50., 60. i 70. kiedy odbywały się starty kolejnych serii rakiet meteorologicznych Meteor, osiągających pułap ponad 50 km.
Rakieta ILR-33 Bursztyn 2K to konstrukcja zasilana w głównym członie silnikiem hybrydowym, wykorzystującym nadtlenek wodoru 98% i polietylen oraz dodatkowymi silnikami pomocniczymi na paliwo stałe, odrzucanymi po wypaleniu w trakcie lotu. System rozwija prędkość około 1,4 km/s. Rakieta startuje z własnej mobilnej platformy WR-2, wyposażonej w układy kontroli startu.
Rakieta ma wysokość prawie 5 m i średnicę głównego członu 23 cm. Całość z paliwem waży na starcie około 300 kg. Struktura rakiety powstała z zaawansowanych materiałów kompozytowych. Technologie rozwijane przy jej budowie są w kosmicznych standardach i wiele systemów rakiety zostało opatentowanych przez Instytut jak np. spadochronowy system odzyskiwania głowicy rakiety, system rozdzielania modułów czy oddzielania silników pomocniczych.
Jest to pierwsza rakieta suborbitalna z hybrydowym silnikiem, gdzie utleniacz to nadtlenek wodoru. Naukowcy z Instytutu opracowali nową metodę otrzymywania bardzo wysoko stężonego nadtlenku wodoru (powyżej 98%) metodą destylacji. Opracowana technologia pozwala na wykonywanie za pomocą tego typu napędu długotrwałych misji, a w przyszłości zastosowania tego utleniacza w silnikach na platformach satelitarnych.
Lipcowy lot był organizowany we współpracy z Polską Agencją Kosmiczną, Ministerstwem Obrony Narodowej, Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwem Rozwoju i Technologii, Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Łukasiewicz – Instytutem Przemysłu Organicznego.
Opracowanie: Rafał Grabiański
Na podstawie: Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa.
Na zdjęciu: Rakieta ILR-33 Bursztyn 2K startująca z Andøya Space w Norwegii. Źródło: Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa.
