Pierwsze światło Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu w 2029 roku

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) ogłosiło nowy planowany termin rozpoczęcia obserwacji przez budowany w Chile gigantyczny teleskop ELT.

Projekt o nazwie Ekstremalnie Wielki Teleskop (ang. Extremely Large Telescope, ELT) ma długą historię, sięgającą pomysłów budowy 100-metrowego teleskopu OWL, co przedstawiono w 1998 roku. Potem koncepcja wyewoluowała w budowę 42-metrowego teleskopu, następnie zmniejszonego do 39,3 metra. Budowa ruszyła w 2014 roku.

Na szczęście dalsze redukcje rozmiaru zwierciadła głównego już nam nie grozą, gdyż budowa jest już mocno zaawansowana, a znaczna liczba segmentów zwierciadła głównego została już wyprodukowana i czeka w magazynie w Obserwatorium Paranal. Również kopuła jest w dość zaawansowanym stadium budowy.

Termin zakończenia prac był już parokrotnie przesuwany i nastąpiło to ponownie. ESO ogłosiło w marcu 2025 r., iż tzw. pierwsze światło nastąpi w marcu 2029 roku. Następnie zainstalowane zostaną pierwsze instrumenty naukowe i naukowe pierwsze światło planowane jest na grudzień 2030 roku.

Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT) będzie mieć czterokrotnie mieć większe zwierciadło niż największe obecnie działające teleskopy optyczne. Będzie to duży skok technologiczny i może pozwolić na nieoczekiwane odkrycia, a może nawet na odnalezienie innego życia we Wszechświecie.

ELT to projekt europejski, udział w nim ma także Polska, jako członek ESO. Dwa inne duże teleskopy, budowane przez amerykańskie konsorcja naukowe, będą mniejsze (Thirty Meter Telescope - 30 m, Giant Magellan Telescope - 25,4 m), są także na znacznie wcześniejszym etapie zaawansowania projektów niż ELT.

Dodajmy, iż w ostatnich miesiącach pojawiło się poważne zagrożenie dla ELT z powodu projektu budowy przez amerykańską firmę przemysłowego megaprojektu o powierzchni 3000 hektarów, z fabrykami, elektrownią i portem w pobliżu lokalizacji, gdzie powstaje ELT. ESO stara się wpłynąć na władze chilijskie w celu przesunięcia miejsca budowy inwestycji przemysłowej na dalszą odległość od ELT i Obserwatorium Paranal..