Przejdź do treści

Pierwsze zdjęcie plamy słonecznej z nowego teleskopu DKIST

Pierwsze oficjalne zdjęcie plamy słonecznej z 28 stycznia 2020 r. wykonane największym na świecie i najnowocześniejszym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope) właśnie uruchamianym na Hawajach. Robi wrażenie szczegółowość plamy słonecznej na powierzchni Słońca. Plama słoneczna jest miejscem zbiegania się silnych pól magnetycznych i gorącego gazu wypływającego z jej wnętrza. Źródło: NSO/AURA/NSF

Właśnie zostało opublikowane pierwsze oficjalne zdjęcie plamy słonecznej wykonane przez największy na świecie i najnowocześniejszy teleskop słoneczny DKIST (skrót od Daniel K. Inouye Solar Telescope), który został nazwany imieniem hawajskiego senatora. Mimo, że teleskop jest jeszcze w końcowej fazie uruchomienia, to zdjęcie jest próbką tego jak zaawansowana optyka i 4-metrowe lustro główne zapewnią najlepszy widok Słońca z Ziemi podczas najbliższego cyklu słonecznego.

Razem ze zdjęciem plamy słonecznej został opublikowany pierwszy artykuł Thomasa Rimmele'a ze współpracownikami z serii materiałów poświęconej Teleskopowi Słonecznemu im. Daniela K. Inouye. Dr Rimmele jest jednym z dyrektorów amerykańskiego Narodowego Obserwatorium Słonecznego NSO (National Solar Observatory) - organizacji odpowiedzialnej za budowę kosztem 344.13 milionów dolarów i dalsze funkcjonowanie teleskopu DKIST.

Na tym obrazie plamy słonecznej uzyskano rozdzielczość około 2.5 raza większą niż kiedykolwiek osiągnięto - prezentując struktury pola magnetycznego na powierzchni Słońca o wielkości zaledwie 20 kilometrów. - powiedział Rimmele.

Zdjęcie ujawnia imponujące szczegóły struktury plamy słonecznej obserwowanej na powierzchni Słońca. Prążkowany wygląd gorącego i chłodnego gazu rozchodzącego się z ciemniejszego centrum plamy jest rezultatem działania silnych pól magnetycznych i gorących gazów wypływających z jej wnętrza.

Koncentracja pola magnetycznego w ciemnym obszarze plamy blokuje gorące gazy przed wypłynięciem na powierzchnię Słońca. Mimo, że ciemny obszar plamy jest chłodniejszy od otaczającego obszaru Słońca, to nadal jest on wyjątkowo gorący z temperaturą większą od 4000 K.

Ta plama ma średnicę około 16000 km i jest zaledwie drobnym fragmentem powierzchni Słońca. Jednak jest ona na tyle duża, że Ziemia zmieściłaby się w jej wnętrzu ze sporym zapasem.

Pierwsze oficjalne zdjęcie plamy słonecznej z 28 stycznia 2020 r. uzyskane największym na świecie (4 metry - średnica głównego zwierciadła) i najnowocześniejszym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope). Dla porównania naniesiono mapę USA i „linijkę” o długości 5000 km. Zdjęcie o wielkości 2000x2000 pikseli (20000x20000 km) zostało pokolorowane z użyciem czerwono-pomarańczowej palety barw, ale faktycznie DKIST zrobił to zdjęcie w długości fali 5300Å (zielono-żółta część zakresu widzialnego widma).  Źródło: NSO/AURA/NSFPierwsze oficjalne zdjęcie plamy słonecznej z 28 stycznia 2020 r. uzyskane największym na świecie (4 metry - średnica głównego zwierciadła) i najnowocześniejszym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope). Dla porównania naniesiono mapę USA i „linijkę” o długości 5000 km. Zdjęcie o wielkości 2000x2000 pikseli (20000x20000 km) zostało pokolorowane z użyciem czerwono-pomarańczowej palety barw, ale faktycznie DKIST zrobił to zdjęcie w długości fali 5300Å (zielono-żółta część zakresu widzialnego widma).  Źródło: NSO/AURA/NSF

Plamy słoneczne są najbardziej zauważalnym przykładem słonecznej aktywności. Astronomowie wiedzą, że im więcej plam jest widocznych na Słońcu, tym bardziej Słońce jest aktywne. Minimum aktywności jest wtedy, gdy plam jest najmniej w 11-letnim cyklu aktywności Słońca. Ostatnie minimum aktywności Słońce osiągnęło w grudniu 2019 roku. Plama słoneczna pokazana na zdjęciu to jest jedna z pierwszych z nowego cyklu. Maksimum aktywności bieżącego cyklu jest prognozowane około 2025 roku.

Z tym cyklem aktywności Słońca, który właśnie rozpoczął się, wchodzimy również w erę teleskopu DKIST. - mówi Matt Mountain prezes AURA (Association of Universities for Research in Astronomy), czyli organizacji zarządzającej NSO i teleskopem DKIST - Możemy obecnie skierować najnowocześniejszy na świecie teleskop słoneczny na Słońce, aby uchwycić i podzielić się niezwykle szczegółowymi obrazami, i dodać do naszej wiedzy na temat aktywności słonecznej.

Plamy i związane z nimi rozbłyski słoneczne oraz koronalne wyrzuty materii powodują wiele zjawisk w kosmicznej pogodzie, które często mają wpływ na Ziemię - co jest konsekwencją życia w rozległej atmosferze naszej gwiazdy. Te zjawiska wpływają na technologię na Ziemi. Pola magnetyczne związane z burzami słonecznymi mogą wpływać na sieć energetyczną, łączność, nawigację GPS, lotnictwo, satelity i ludzi przybywających w przestrzeni kosmicznej. Teleskop DKIST zwiększy potencjał narzędzi zoptymalizowanych do badań słonecznej aktywności - szczególnie pól magnetycznych.

Teleskop DKIST znajduje się na hawajskiej wyspie Maui na górze Haleakalā (3084 m.n.p.m.). Budowa teleskopu rozpoczęła się w 2013 r. i jej zakończenie jest planowane w 2021 r.

Rozpoczęcie działalności teleskopu DKIST zostało nieco opóźnione ze względu na pandemię COVID-19. - powiedział David Boboltz (jeden z dyrektorów DKIST) - To zdjęcie przedstawia tylko wstępną próbkę niezwykłych możliwości, które ten teleskop zapewni, abyśmy lepiej rozumieli Słońce.

 

Nowy teleskop słoneczny DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope) w pobliżu szczytu Haleakalā na Hawajach. Oczekuje się, że w 2021 roku teleskop rozpocznie normalną działalność i będzie dostarczał rocznie 3 PB surowych danych (BP, czyli petabajt; 1 PB = 1000 TB = 1015 bajtów). Źródło: NSO/AURA/NSFNowy teleskop słoneczny DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope) w pobliżu szczytu Haleakalā na Hawajach. Oczekuje się, że w 2021 roku teleskop rozpocznie normalną działalność i będzie dostarczał rocznie 3 PB surowych danych (BP, czyli petabajt; 1 PB = 1000 TB = 1015 bajtów). Źródło: NSO/AURA/NSF

 

Wnętrze kopuły z nowym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope), którego główne lustro ma 4 metry średnicy (f/2). Specjalny system chłodzący zapewnia stałą temperaturę komponentów teleskopu. Źródło: NSO/AURA/NSF
Wnętrze kopuły z nowym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope), którego główne lustro ma 4 metry średnicy (f/2). Specjalny system chłodzący zapewnia stałą temperaturę komponentów teleskopu. Źródło: NSO/AURA/NSF


Opracowanie: Ryszard Biernikowicz


Więcej informacji:


Publikacja naukowa (dostęp otwarty): The Daniel K. Inouye Solar Telescope – Observatory Overview

Inouye Solar Telescope Releases First Image of a Sunspot

Strona domowa NSO (National Solar Observatory)


Źródło: NSO (National Solar Observatory)


Na ilustracji pokazano pierwsze oficjalne zdjęcie plamy słonecznej z 28 stycznia 2020 r. wykonane największym na świecie i najnowocześniejszym teleskopem słonecznym DKIST (Daniel K. Inouye Solar Telescope) właśnie uruchamianym na Hawajach. Robi wrażenie szczegółowość plamy słonecznej na powierzchni Słońca. Plama słoneczna jest miejscem zbiegania się silnych pól magnetycznych i gorącego gazu wypływającego z jej wnętrza. Zdjęcie zostało pokolorowane z użyciem czerwono-pomarańczowej palety barw, ale faktycznie DKIST zrobił to zdjęcie w długości fali 5300Å (zielono-żółta część zakresu widzialnego widma). Źródło: NSO/AURA/NSF
 

Reklama