13 marca br. w Krakowie ogłoszono wyniki konkursu architektoniczno-urbanistycznego na projekt Centrum Literatury i Języka „Planeta Lem”. Nowa placówka kulturalna stanie na terenie dawnego Składu Solnego na Zabłociu do 2023 roku. Zwycięski projekt powstał w pracowni JEMS Architekci.
Centrum Literatury i Języka – Planeta Lem ma być niezwykłym miejscem. Powstanie już w 2023 roku na krakowskim Zabłociu m.in. w budynkach dawnego Składu Solnego przy ul. Na Zjeździe 8. Jego patronem będzie Stanisław Lem – wybitny polski pisarz, filozof i futurolog oraz krytyk, najchętniej przekładany polski autor w historii (przełożono jego książki na ponad 40 języków o łącznym nakładzie 30 mln egzemplarzy), przez większość życia związany z Krakowem. Jego twórczość poruszała m.in. tematy związane z rozwojem nauki i techniki, natury ludzkiej, możliwości porozumienia się istot inteligentnych czy miejsce człowieka we Wszechświecie.
Centrum ma być poświęcone głównie osobie i twórczości Stanisława Lema, ale znajdzie się tu również wystawa na temat języka polskiego. Interaktywna wystawa inspirowana dziedzictwem myśli Lema będzie stanowić centralny element obiektu. Koncepcja wystaw stałych przygotowana została przez Studio Tengent przy współpracy z polskim pisarzem Jackiem Dukajem (tworzy głównie literaturę science fiction).
Na powierzchni około 4 tysięcy metrów kwadratowych, oprócz wystawy „Centrum Literatury i Języka – Planeta Lem”, znajdą się także: nowoczesna salę wielofunkcyjna z przeznaczeniem na organizowane w Krakowie wydarzenia literackie (na ok. 400 osób), przestrzeń na wystawy poświęcone literaturze i językowi, ogólnodostępna mediateka, pracownia multimedialna i kawiarnio-księgarnia oraz przestrzenie biurowe. Wokół obiektu zaplanowano tereny zielone. Koszt budowy ma wynieść około 105 milionów złotych. Ponadto będzie to centrum operacyjne dla programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.
„Planeta Lem” ma być przestrzenią dla eksperymentu oraz miejscem prezentacji ważnych form i zjawisk w literaturze współczesnej. Utworzenie Centrum wpisuje się także w wieloletni program kulturalno-edukacyjny Lem 2021, realizowany w związku z przypadającym na rok 2021 stuleciem urodzin autora m.in. „Solaris”, „Niezwyciężonego” czy „Bajek Robotów”.
Międzynarodowy, dwuetapowy konkurs architektoniczny zorganizowało Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator centrum – i Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków. Konkurs wystartował 6 września 2018 r. Rozstrzygnięcie i publiczne ogłoszenie wyników Konkursu oraz otwarcie wystawy pokonkursowej miało miejsce 13 marca 2019 r.
Jury konkursu spośród pięciu zakwalifikowanych do niego prac zdecydowało się nagrodzić dwie. Pierwszą nagrodę i zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na opracowanie dokumentacji projektowej otrzymała pracownia JEMS Architekci z Warszawy (skład zespołu autorskiego: Maciej Miłobędzki, Paweł Majkusiak, Katarzyna Kuźmińska, Maciej Rydz, Łukasz Krzesiak, Łukasz Stępnik, Aleksander Gadomski, Marta Tomasiak, Piotr Kliński, Filip Pawlak, Piotr Pachowski).
Drugą nagrodę otrzymał projekt, stworzony przez biuro Piuarch s.r.l. z Mediolanu i Inteoria Inga Olszańska z Krakowa (skład zespołu autorskiego: Francesco Fresa, Germán Fuenmayor, Miguel Pallares, Inga Olszańska).
Źródło: Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków
Paweł Z. Grochowalski
Grafika: JEMS Architekci
