W poniedziałek minął czwarty pełny dzień działań załogi misji Axiom-4 na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Zapraszamy na tradycyjne podsumowanie.
Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) poinformowała, że po czwartej dobie na orbicie załoga zrealizowała już 29,3% wszystkich zaplanowanych zadań w ramach polskiej misji IGNIS. Sławosz Uznański-Wiśniewski kontynuował lub zainicjował prace przy czterech polskich eksperymentach:
AstroMentalHealth - Rejestrowanie samopoczucia w izolacji oraz rozwój narzędzi do wsparcia psychicznego astronautów.
PhotonGrav - Kalibracja opaski śledzącej przepływ krwi w korze mózgowej – krok w stronę interfejsu mózg-komputer pozwalającego sterować systemami statku „samą myślą”.
Wireless Acoustics - Testy bezprzewodowego systemu monitorowania hałasu na ISS.
EEG Neurofeedback - Badanie, czy neurofeedback EEG może obniżyć poziom stresu i poprawić koncentrację załogi.
Peggy Whitson i Sławosz przeprowadzili wykład on-line o źródłach promieniowania kosmicznego i sposobach ochrony ludzi oraz elektroniki. Rozmowa odbyła się z Lucie Low - naukowczynią firmy Axiom Space.
Peggy i Sławosz podczas wykładu na temat promieniowania w module Columbus. Źródło: Axiom Space.
Robotyczne ramię Canadarm-2 wykonało nocne zdjęcia osłony termicznej statku, którym astronauci przylecieli na stację. To rutynowe przygotowanie przed przyszłym powrotem na Ziemię. Do lotu przygotowuje się rakieta Sojuz 2.1a ze statkiem Progress MS-31. Zestaw wystartuje z Bajkonuru 3 lipca, przywożąc 2 625 kg zaopatrzenia, w tym 950 kg paliwa, 420 kg wody, 50 kg azotu i sprzęt do eksperymentów. Rakieta została ozdobiona grafiką upamiętniającą 50-lecie historycznej misji Sojuz-Apollo (1975 r.).
Rakieta Sojuz 2.1a przygotowywana na kosmodromie Bajkonur do startu misji Progress MS-31. Źródło: Roskosmos.
Podczas gdy prywatna ekipa Axiom-4 realizowała swoje badania, stali członkowie Ekspedycji 73 również mieli intensywny dzień pracy. Astronautki NASA Anne McClain i Nichole Ayers spędziły czas w europejskim module Columbus, testując zestaw do elektrostymulacji (EMS). Urządzenie wywołuje serię kontrolowanych skurczów mięśni, co w przyszłości może pozwolić skrócić czas codziennych ćwiczeń i ograniczyć zanik masy mięśniowej w mikrograwitacji. Po zakończeniu sesji McClain przeszła serię komputerowych testów kognitywnych, które regularnie monitorują wpływ długotrwałego pobytu w nieważkości na pamięć i zdolność koncentracji.
Równolegle Nichole Ayers i Jonny Kim zajmowali się medyczną „logistyką krwi”. Ayers pobrała próbki od siebie, a Kim od Peggy Whitson i Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Materiał trafił do wirówek, a następnie do kosmicznej zamrażarki, wspierając eksperyment Bone on ISS, który bada mechanizmy utraty masy kostnej na orbicie.
Astronauta japońskiej agencji JAXA Takuya Onishi tego dnia obsługiwał czujnik pyłu w module Kibō, dbając o utrzymanie czystości powietrza na stacji. W przerwach między pracami serwisowymi pobrał własne próbki krwi i moczu do długoterminowej analizy fizjologicznej, która śledzi, jak organizm adaptuje się do wielomiesięcznego życia w mikrograwitacji.
Rosyjski zespół w składzie Sergey Ryżikow i Alexey Zubritskiy przeprowadził komputerowy trening dokowania zbliżającego się statku towarowego Progress MS-31, aby mieć pewność, że manewr przebiegnie bez zakłóceń. Później duet wypełniał ładownie innego towarowca Progress MS-29 zużytym sprzętem i odpadami, szykując go do odłączenia od stacji. Ich kolega Kirill Peskov pracował w module Nauka, gdzie przygotował Europejskie Ramię Robotyczne (ERA) do zdalnej serii testów wykonywanych przez zespół naziemny.
Pozostali członkowie załogi Axiom-4 realizowali również napięty plan badań i działań popularyzatorskich. Dowódczyni misji Peggy Whitson spędziła sporą część dnia przy eksperymencie Cancer in LEO 3. Za pomocą mikroskopu i kamery uchwyciła kolejne serie zdjęć organoidów guzów nowotworowych, które rosną w mikrograwitacji szybciej i w trójwymiarze, odzwierciedlając zachowanie raka w ludzkim ciele. Zebrane już dane wspierają rozwój leku Rebecsinib i będą kluczowe dla zbliżających się badań klinicznych na Ziemi.
Shubhanshu “Shux” Shukla zajął Life Sciences Glovebox, kontynuując badanie Myogenesis. W aseptycznych rękawicach obracał szalki z komórkami mięśni szkieletowych i aplikował odczynniki, które “wybudzają” szlaki molekularne odpowiedzialne za atrofię w nieważkości.
Z kolei Tibor Kapu skoncentrował się na unikalnym, węgierskim zestawie instrumentów. Przenośny detektor Rad Nano Dosimeter mierzył w tle poziom promieniowania jonizującego w różnych zakamarkach stacji. Tibor przeprowadził też sesję Telemetric Health AI – ultrasonografię szyjnych naczyń krwionośnych. Tibor połączył się też z dziennikarzami z Węgier, odpowiadając na pytania o codzienne życie na orbicie.
Opracowanie: Rafał Grabiański
Na podstawie: Axiom Space / POLSA / NASA
Na zdjęciu: Członkowie załogi Ax-4 podczas spożywania posiłku na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Źródło: Axiom Space.
