Co kwazary mówią nam o ciemnej energii - ten temat prof. Bożena Czerny przedstawi podczas prestiżowego Wykładu im. Aleksandra Jabłońskiego w Instytucie Fizyki UMK w Toruniu. Wykład odbędzie się online.
Uroczyste Wykłady im. Aleksandra Jabłońskiego organizowane są raz w roku przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK w Toruniu. Do tej pory odbyło się ich 35, a tegoroczny będzie 36.
Wydarzenie odbędzie 23 lutego 2023 r. godz. 17.15. Wykład będzie dostępny za pomocą platformy Webex. Wykład był wcześniej zapowiadany w sali wykładowej w Instytutu Fizyki UMK, ale z uwagi na chorobę prelegentki odbędzie się w wersji online.
Wykład pt. "Co kwazary mówią nam o ciemnej energii" wygłosi prof. dr hab. Bożena Jadwiga Czerny z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. Zajmuje się m.in. badaniami kwazarów i aktywnych jąder galaktyk.
Oto treść zapowiedzi wykładu:
Wszechświat rozszerza się. Co więcej, jak pokazują obserwacje gwiazd supernowych, to rozszerzanie się przyspiesza,. Początkowo wydawało się, że za to przyspieszenie odpowiada stała kosmologiczna, której koncept wprowadził jeszcze Albert Einstein. Tak powstał standardowy model Wszechświata, który wyjaśnia wiele zjawisk jak powstawanie helu, czy później powstawanie galaktyk. Ostatnie pomiary wydają się jednak wskazywać na pewne problemy modelu, które być może wymagają zamiany koncepcji stałej kosmologicznej na coś ogólniejszego o nazwie ciemna energia, co może zmieniać się w czasie. Ewentualne potwierdzenie tych niezgodności wymaga dokładnych pomiarów tempa ekspansji Wszechświata z wykorzystaniem różnych metod pomiaru dla większej pewności. Jedną z takich metod jest pomiar zmienności aktywnych jąder galaktyk. Ich najjaśniejsi przedstawiciele - kwazary - są widoczni także z odległości większych niż gwiazdy supernowe. W trakcie wykładu zostanie przedstawiona metoda takich badań, najnowsze wyniki w tym zakresie oraz oczekiwania.
Bożena Czerny ukończyła studia z fizyki na Uniwersytecie Warszawskim. Doktorat z astrofizyki uzyskała w 1984 roku, habilitację w 1989 roku, a tytuł profesorski w 1996 roku. Przez długi czas pracowała w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie, a od 2015 roku jest pracownikiem Centrum Fizyki Teoretycznej PAN w Warszawie.
W 2022 roku jako pierwsza Polka otrzymała nagrodę Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego im. Lodewijka Woltjera za wkład w zrozumienie fizyki dysków akrecyjnych i obszarów powstawania szerokich linii emisyjnych w aktywnych jądrach galaktyk oraz badania nad ograniczeniami własności modelu kosmologicznego i ciemną energią.
Również w 2022 roku otrzymała Statuetkę Uranii. Wyróżnienia te zostały przyznane z okazji 100-lecia czasopisma osobom szczególnie zasłużonym dla "Uranii". „Urania” w obecnej formule przejęła formę „Postępów Astronomii”, którą w 1991 roku stworzyła właśnie prof. Czerny
Aleksander Jabłoński (1898-1980) to patron toruńskich fizyków. Był pierwszym profesorem fizyki, organizatorem badań i nauczania fizyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Wykłady im. Aleksandra Jabłońskiego są dorocznym świętem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej. Odbywają się od roku 1988 w urodziny Jabłońskiego.
Plakat XXXVI Wykładu im. Aleksandra Jabłońskiego w dniu 23.02.2023 r. Źródło: UMK.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: UMK
