Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) alarmuje, iż gigantyczny przemysłowy projekt amerykańskiej firmy AES Corporation zagraża działalności Obserwatorium Paranal i budowanego Ekstremalnie Wielkiemu Teleskopowi (ELT).
24 grudnia AES Andes, spółka zależna amerykańskiej firmy energetycznej AES Corporation, złożyła do oceny wpływu środowiskowego projekt olbrzymiego kompleksu przemysłowego. Zabudowany ma być obszar o powierzchni ponad 3000 hektarów, czyli mniej więcej tyle ile zajmuje niewielkie miasto (np. Garching w Niemczech, gdzie znajduje się centrala ESO) albo gmina. Zbudowany ma być port, zakłady produkujące amoniak I wodór oraz tysiące jednostek produkujących energię elektryczną, a wszystko to w odległości zaledwie od 5 do 11 kilometrów od teleskopów w Obserwatorium Paranal.
Budowa stanowi krytyczne zagrożenie dla "naiciemniejszego i najczystszego nieba na Ziemi", jak ESO określa warunki atmosferyczne panujące nad Obserwatorium Paranal w Chile. Placówkę zainaugurowano w 1999 roku. Działające w niej teleskopy pozwoliły na dokonanie istotnych przełomów w astronomii, takich jak obraz pierwszej planety pozasłonecznej i potwierdzenie przyspieszania ekspansji Wszechświata. Co więcej, Nagroda Nobla z fizyki w 2020 roku, została przyznana za badania nad supermasywną czarną dziurą w centrum Drogi Mlecznej, w których teleskopy z Paranal były kluczowe
Obserwatorium Paranal znajduje się na pustyni Atakama, która dzięki stabilności atmosfery i braku zanieczyszczenia światłem stanowi idealne miejsce do budowy wielkich teleskopów do obserwacji kosmosu. Znajduje się ty m.in zespół teleskopów VLT, czyli czterech 8,2-metrowych teleskopów oraz czterech mniejszych 1,8-metrowych teleskopów pomocniczych. To najbardziej zaawansowany teleskop optyczny na świecie, który dodatkowo może pracować jako interferometr.
Co więcej, niedaleko, na górze Cerro Armazones, budowany jest Ekstremalnie Wielkie Teleskop (ELT), projekt wart ponad miliard euro, obecnie znajdujący się półmetku. Zwierciadło ELT ma mieć blisko 40 metrów średnicy. Będzie to największy teleskop optyczny świata. Pomysł budowania tuż obok wielkiego przemysłowego projektu przemysłowego z portem i fabrykami jest jakimś kuriozum.
Chile, a w szczególności Paranal, są szczególnym miejscem dla astronomii – ich ciemne niebo jest dziedzictwem naturalnym, które wykracza poza swoje granice i przynosi korzyści dla całej ludzkości” powiedział Itziar de Gregorio, przedstawiciel ESO w Chile. Niezbędne jest rozważenie alternatywnych lokalizacji dla tego megaprojektu, które nie narażą jednego z najważniejszych skarbów astronomicznych.
Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) apeluje, aby zmienić lokalizację przemysłowego megaprojektu na bardziej oddaloną od Obserwatorium Paranal, aby nie zniszczyć możliwości prowadzenia czołowych na świecie obserwacji kosmosu.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: ESO
Na zdjęciu:
Droga Mleczna nad Obserwatorium Paranal. Źródło: ESO/P. Horálek.
