Rakieta Electron firmy Rocket Lab wystartowała 5 listopada z prywatnego kosmodromu na przylądku Mahia w Nowej Zelandii. W udanym locie wysłała na orbitę naukowego satelitę MATS dla szwedzkiej agencji kosmicznej SNSA. W misji próbowano złapać w powietrzu za pomocą helikoptera dolny stopień rakiety – niestety próba się nie udała.
9. misja rakiety Electron w 2022 r. została przeprowadzona 5 listopada 2022 r. Rakietę wystrzelono ze stanowiska LC-1B na kosmodromie Mahia o 6.27 rano czasu lokalnego. Celem lotu było wyniesienie szwedzkiego satelity naukowego MATS.
Oba stopnie rakiety pracowały prawidłowo. Po około 9 minutach od startu od drugiego stopnia rakiety odłączył się dodatkowy stopień manewrowy Kick Stage z zamontowanym do niego satelitą. Kick Stage po 51 minutach od startu uruchomił na półtorej minuty swój pojedynczy silniki Curie, co pozwoliło uzyskać docelową heliosynchroniczną orbitę. Satelita MATS został wypuszczony godzinę po starcie.
O ładunku
MATS (Mesospheric Airglow/Aerosol Tomography and Spectroscopy) to satelita przeznaczony do badania górnych warstw atmosfery ziemskiej i jej dynamiki związanej z wiatrem i zmianami pogodowymi. Satelitę zbudowały wspólnie firmy OHB Sweden i ÅAC Microtec.
Statek bazuje na nowej platformie satelitarnej InnoSat-Medium, przeznaczonej dla mikrosatelitów badawczych, które będą wysyłane w przyszłych misjach fundowanych przez Szwecję.
Satelita ma masę około 50 kg i został wyposażony w dwa instrumenty naukowe: spektrometr krawędzi atmosfery patrzący w płaszczyźnie ruchu satelity na sześciu pasmach oraz spektrometr nadirowy, skierowany w dół w jednym paśmie.
Podstawowym celem pomiarów są obserwacje tlenu atmosferycznego za pomocą bliskiej podczerwieni oraz światła słonecznego rozproszonego przez chmury w ultrafiolecie. Takie dane pozwolą na analizy właściwości fizycznych mezosfery, pomiar temperatury i właściwości zachmurzenia.
Helikopter Sikorsky S-92 przekształcony do przechwytywania dolnego stopnia rakiety Electron podczas lotu testowego. Źródło: Rocket Lab.
Druga nieudana próba odzysku
Firma Rocket Lab ogłosiła w 2019 r. chęć odzyskiwania dolnego stopnia swoich rakiet Electron w celu ich ponownego użycia. Firma nie poszła śladem SpaceX, by lądować dolnym stopniem na Ziemi. Zamiast tego wybrała sposób odzyskiwania przez wyłapywanie wracającego na spadochronie człon w powietrzu, za pomocą specjalnie przygotowanego helikoptera.
Firma już od 2019 r. zbierała dane, które miały pomóc w opracowaniu sprzętu i odpowiedniej techniki do odzysku. Dzięki temu opracowała silniczki kontroli orientacji na rakiecie, osłonę termiczną i systemy nawigacyjne, które pozwalały na powrót członu. W listopadzie 2020 r. przeprowadzono misję „Return To Sender”, w której po raz pierwszy dolny człon rakiety użył spadochronów, aby opaść i wodować w Oceanie Spokojnym.
Pierwszą próbę złapania opadającego członu „na sucho” w powietrzu podjęto w misji „There And Back Again” 2 maja 2022 r. Próba ta prawie się powiodła, bo przez krótki czas helikopter wyłapał wracający stopień. Niestety charakterystyka obciążenia helikoptera spowodowała, że piloci ze względów bezpieczeństwa krótko po wyłapaniu wypuścili stopień.
Teraz w misji „Catch Me If You Can” również podjęto próbę wyłapania wracającego stopnia. Podczas transmisji widać było helikopter działający w strefie powrotu rakiety. Niestety, próby zaniechano w trakcie i na razie nie podano przyczyny odstąpienia od odzysku. Człon mimo tego wodował na spadochronach i został podjęty przez załogę. Po jego wyłowieniu firma postara się wykorzystać niektóre z jego komponentów w przyszłych misjach.
Postępy w rozwoju następcy Electrona
Firma Rocket Lab skupia się nie tylko na przeprowadzaniu misji swojej rakiety Electron i produkowaniu komponentów satelitarnych. Trwają też prace nad kolejną, większą rakietą nośną Neutron. Będzie to system wielokrotnego użytku, zdolny wysyłać na orbitę wielotonowe ładunki.
Firma ogłosiła 4 listopada rozpoczęcie użytkowania stanowiska testowego dla silników Archimedes, budowanych dla dolnego stopnia rakiety Neutron. Silniki będą testowo odpalane na terenie Stennis Space Center - słynnego kompleksu testowego NASA w Missisipi. Firma wykorzysta infrastrukturę ze stanowiska A-3 w tym kompleksie.
Stanowisko A-3 zostało zbudowane dla NASA w 2013 roku na potrzeby rozwoju silnika rakietowego J-2X, który miał zasilać drugie stopnie rakiet z rodziny Ares (poprzednik programu rakiety SLS). Program rozwoju silnika jak i cały program Ares jednak anulowano i agencja szukała kupca dla nowej hamowni.
Podsumowanie
Był to 147. udany start rakiety orbitalnej na świecie w 2022 r. i już 9. start rakiety Electron w tym roku. Firma Rocket Lab stała się drugą najczęściej wysyłającą misje orbitalne firmą w Stanach Zjednoczonych, ustępując na tym polu jedynie SpaceX.
Jeszcze w tym roku ma zostać przeprowadzona jedna misja Electrona. Po raz pierwszy rakieta wystartuje na nowej wyrzutni zbudowanej przez Rocket Lab na terenie kosmodromu MARS na wyspie Wallops w USA.
Więcej informacji:
Na podstawie: Rocket Lab/SN/NSF
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Rakieta Electron startująca w misji z satelitą MATS. Źródło: Rocket Lab.
