Rakieta New Shepard firmy Blue Origin wyniosła na trajektorię suborbitalną kapsułę z czterema osobami na pokładzie, w tym założycielem firmy, miliarderem Jeffem Bezosem. Był to pierwszy załogowy lot tego systemu.
Jednostopniowa rakieta New Shepard wystartowała z wyrzutni na prywatnym kosmodromie w West Texas 20 lipca o 15.13 czasu polskiego. Wszystkie fazy lotu przebiegły pomyślnie. Rakieta rozpędziła kapsułę, po czym oddzieliła się od niej. Kapsuła z czteroosobową załogą leciała swobodnie w górę do wysokości ponad 105 km. W tym czasie pasażerowie mogli doświadczyć kilku minut stanu nieważkości.
Rakieta po wykonanej misji opadła i wylądowała o własnym silniku na wyznaczonym stanowisku. Kapsuła po wyhamowaniu w atmosferze otworzyła spadochron i wylądowała na półpustynnym lądzie w pobliżu kompleksu startowego.
Misja NS-16 była pierwszym załogowym lotem systemu New Shepard. Wcześniejszych 15 misji były bezzałogowymi testami zestawu, w niektórych z nich w kapsule umieszczano eksperymenty naukowe prowadzone na przykład dla agencji NASA.
Załoga lotu NS-16
Załoga misji NS-16 w hangarze w West Texas przy rakiecie New Shepard. Od lewej: Oliver Daemen, Wally Funk, Jeff Bezos i Mark Bezos. Źródło: Jeff Bezos (Instagram).
Na pokładzie statku RSS systemu New Shepard w pierwszym załogowym locie znalazło się czterech pasażerów:
Jeff Bezos - założyciel firmy Blue Origin, obecnie najbogatszy człowiek na świecie z majątkiem wycenianym na prawie 200 mld dolarów. Bezos założył amerykański sklep internetowy Amazon.com i to było głównym źródłem zgromadzonego majątku.
Mark Bezos - brat Jeffa, finansista, zarządza fundacją Bezos Family Foundation i służy także w ochotniczej straży pożarnej.
Wally Funk - lotniczka, członkini projektu Mercury 13, w którym w latach 60. szkolono kobiety do zawodu astronauty. Ostatecznie załogi pierwszych misji kosmicznych obsadzali jedynie mężczyźni, a Wally kontynuowała z sukcesami karierę w lotnictwie komercyjnym. Wally Funk poleciała w kosmos w wieku 82 lat, tym samym stała się najstarszym człowiekiem który odbył lot kosmiczny.
Oliver Daemen - 18-letni Holender, posiadacz turystycznej licencji pilota i entuzjasta misji kosmicznych. Oliverowi wykupił miejsce w tym locie jego ojciec - prezes dużej firmy finansowej. Leci on w zastępstwie zwycięzcy aukcji, który pozostaje anonimowy i poleci dopiero w którymś z kolejnych lotów. Oliver stał się najmłodszym w historii astronautą.
Przebieg lotu
Rakieta New Shepard wystartowała 20 lipca o 15.13 czasu polskiego. Pojedynczy silnik BE-3 rozpędził rakietę do prędkości hipersonicznej, działając przez 2 minuty i 20 sekund. 20 sekund później kapsuła z pasażerami oddzieliła się od rakiety i od teraz obie części systemu podążały osobną trajektorią.
Po czterech minutach od startu załoga osiągnęła apogeum - najwyższy punkt w locie - około 106 km na ziemią. Rakieta powróciła na Ziemię i wylądowała o włączonym silniku pionowo na wyznaczonym stanowisku w West Texas.
Załoga w tym czasie odczuwała przez około 4 minuty stan nieważkości. Potem wróciła do swoich siedzeń i przygotowała się do atmosferycznego powrotu. Statek otworzył najpierw spadochrony zwalniające, a potem zestaw trzech głównych spadochronów. Kapsuła przyziemiła nieco ponad 10 minut od startu.
Historia Blue Origin
Kapsuła systemu New Shepard opadająca na spadochronach w misji NS-15 w kwietniu 2021 r.
Firma Blue Origin została założona przez Jeffa Bezosa w 2000 r. Przedsiębiorstwo kosmiczne działało bez szumu medialnego przez pierwszą dekadę. Dopiero w 2010 roku zrobiło się o niej głośniej z uwagi na uczestnictwo w rywalizacji o zdobycie kontraktu na wynoszenie załóg do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Blue Origin nie została jednak wybrana przez agencję NASA do tego programu, a obecnie kontrakty komercyjne przydzielone są firmom SpaceX i Boeing.
Rakieta suborbitalna New Shepard była rozwijana przez kilkanaście lat. Swój dziewiczy lot wykonała w 2015 roku. Kapsuła na jej szczycie osiągnęła wtedy wysokość powyżej 90 km, a rakieta podjęła nieudaną próbę pionowego lądowania o własnym napędzie.
Drugi lot odbył się już w 2016 roku. Tym razem kapsuła osiągnęła wysokość powyżej 100 km, a rakieta bezpiecznie wylądowała pionowo na lądowisku, stając się pierwszym systemem rakietowym, który powrócił i miękko wylądował po wykonanej misji kosmicznej.
Łącznie wykonano 15 lotów systemu New Shepard z czego ostatnich 14 było w pełni udanych - za każdym razem zarówno rakieta jak i kapsuła wracały całe na Ziemię. Do lotów wykorzystano łącznie 4 wyprodukowane rakiety. Egzemplarz o numerze seryjnym NS3 był wykorzystany z sukcesem 7 razy. Obecnie użytkowana rakieta NS4 wykonała teraz swój 3. lot.
Podsumowanie
Był to pierwszy załogowy lot systemu New Shepard i również początek komercyjnych lotów prowadzonych przez Blue Origin. Na pokładzie statku znajdował się Oliver Daemen - pierwszy płacący klient.
Lot Blue Origin odbywa się tylko nieco ponad tydzień po pierwszym w pełni obsadzonym załogowym locie firmy Virgin Galactic, należącej do innego miliardera Richarda Bransona. Te dwa loty zaczynają nowy okres w dziejach lotów kosmicznych - prowadzenie turystycznych lotów suborbitalnych przez komercyjne podmioty. Czas pokaże czy będzie to opłacalny biznes i jak takie loty wpłyną na dostępność do przestrzeni kosmicznej zarówno dla entuzjastów jak i naukowców zainteresowanych prowadzeniem badań w warunkach kosmicznych.
Na podstawie: Blue Origin
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Rakieta New Shepard startująca do misji NS-16. Źródło: Blue Origin.
