17 sierpnia 2022 roku rakieta SLS wraz z mobilną wieżą startową zostały przeniesione na wyrzutnię SLC-39B na kosmodromie Kennedy Space Center na Florydzie. 29 sierpnia ma odbyć się debiut tej rakiety i pierwszy księżycowy lot programu Artemis.
Po kilkunastu latach projektowania i budowy oraz ostatnich paru latach intensywnych testów rakieta Space Launch System opracowana przez NASA została wyprowadzona na stanowisko startowe i jest gotowa do swojej pierwszej misji!
Superciężka rakieta nośna NASA poleci 29 sierpnia 2022 roku w testowy lot, w którym w kierunku Księżyca wyniesie statek Orion. Misja Artemis 1 ma być bezzałogową weryfikacją technologii. Jeśli się powiedzie, za dwa lata kolejny egzemplarz rakiety SLS ma wysłać astronautów w pierwszą od czasu zakończenia programu Apollo załogową misję w kierunku Księżyca.
Udany test WDR i ostatnie prace przy rakiecie
Rakieta SLS została po raz trzeci (i być może już ostatni) wyprowadzona z budynku integracji pionowej VAB i przewieziona pomocą ogromnego transportera gąsienicowego na miejsce startu – wyrzutnię SLC-39B.
Wyjazd rakiety rozpoczął się 16 sierpnia około 22:00 czasu lokalnego. Kilkukilometrowa droga do stanowiska startowego zajęła około dziesięciu godzin. Teraz rakieta wraz ze statkiem Orion na jej szczycie będzie przechodzić ostatnie przygotowania do startu planowanego na 29 sierpnia.
W ostatnich tygodniach rakieta SLS i statek Orion przechodziły w budynku VAB ostatnie przygotowania do lotu. Przygotowania te trwały od 2 lipca, kiedy zestaw wrócił ze stanowiska startowego po udanej próbie odliczania i tankowania WDR.
Próba Wet Dress Rehearsal (WDR) była ostatnim generalnym testem systemu. Złożona rakieta wraz z mobilną wieżą startową podłączono podłączone do infrastruktury naziemnej na wyrzutni startowej i cały system przeszedł test odliczania, który symulował odliczanie podczas rzeczywistej próby.
Wewnątrz budynku inżynierów po teście WDR czekało dużo pracy. Należało zbadać stan rakiety i statku, naprawić wyciek wodoru z linii odprowadzającej gaz z silników głównego członu, wymienić prewencyjnie stare uszczelnienia w różnych miejscach na rakiecie i zainstalować ostatnich elementów.
Na ostatnią chwilę trzeba było poczekać z montażem akumulatorów do systemów awionicznych w bocznych rakietach SRB, głównym członie i górnym stopniu ICPS. Wreszcie trzeba było zainstalować i uzbroić Flight Termination System (FTS). Za jego pomocą będzie można zdalnie zdetonować rakietę z Ziemi, gdy ta zacznie lecieć w niekontrolowany sposób i opuści dozwoloną trajektorię.
Instalacja i testy systemu FTS zostały zakończone 14 sierpnia 2022 roku. Następnie kierownictwo NASA dało zielone światło do przygotowań do wyprowadzenia rakiety na stanowisko startowe.
Przygotowania na stanowisku startowym
Wyprowadzenie rakiety z wieżą startową na stanowisko zapoczątkowało ostatnią fazę przygotowań do odliczania. Odliczanie do startu rozpocznie się już dwa dni przed planowanym uruchomieniem silników rakiety, czyli 27 sierpnia o 15:53 czasu polskiego. Zanim jednak to nastąpi, załoga naziemna musi połączyć mobilną wieżę startową ML-1 z systemami infrastruktury naziemnej stanowiska.
Rakieta SLS wyprowadzana z hangaru VAB 16 sierpnia 2022 r. Źródło: NASA/Joel Kowsky
Wieżę trzeba podłączyć do systemów zasilania elektrycznego i rur dostarczających potrzebnych rakiecie surowców: ciekłego wodoru, ciekłego tlenu, helu i azotu. Inżynierowie muszą też przetestować ostatni raz sprawność i gotowość do pracy wszystkich systemów rakiety i statku Orion.
Start jest w tej chwili planowany na 29 sierpnia 14:33 czasu polskiego. Okno startowe w tym dniu zezwalające na start wynosi dwie godziny. Jeżeli z jakiegoś powodu nie uda się przeprowadzić startu rakiety tego dnia, NASA wyznaczyła dwa zapasowe terminy w ramach obecnego okna startowego – 2 i 5 września. Jeśli w tych terminach również start nie dojdzie do skutku, rakieta SLS i mobilna wieża startowa będą musiały wrócić do budynku VAB i czekać na kolejne okno startowe, zaczynające się pod koniec września.
Jak będzie wyglądała misja Artemis 1?
Misja Artemis 1 jest pierwszą misją eksploracyjną programu Artemis, którego celem jest powrót człowieka na Księżyc, umożliwienie stałej obecności ludzi na Srebrnym Globie, a w przyszłości wysłanie załogowych misji w kierunku Marsa.
W ramach opisywanego startu po raz pierwszy przetestowana zostanie rakieta Space Launch System oraz statek Orion w warunkach lotu poza bliskie otoczenie Ziemi. Przetestowana też zostanie osłona termiczna statku Orion podczas powrotu z lotu księżycowego, oraz procedury odzyskania i wyławiania kapsuły po wodowaniu.
Rakieta SLS wystartuje ze statkiem Orion z wyrzutni SLC-39B na terenie Kennedy Space Center. Górny stopień rakiety ICPS wraz ze statkiem wejdą na wstępną orbitę okołoziemską, a następnie człon wykona manewr Trans Lunar Injection, kierujący statek Orion na trajektorię w kierunku Księżyca.
Orion następnie oddzieli się od rakiety i będzie kontynuował samodzielny lot. W tym czasie górny stopień rakiety ICPS wypuści dziesięć nanosatelitów standardu CubeSat, przeznaczonych do badań naukowych w otoczeniu Księżyca i testów technologii dla przyszłych misji.
Gdy statek Orion zbliży się do powierzchni Księżyca, w odpowiednim momencie wykona za pomocą napędu w module serwisowym manewr Outbound Powered Flyby Burn (OPFB), a później kolejne odpalenie Distant Retrograde Orbit Entry Burn, które ustawią statek na docelowej orbicie wokółksiężycowej, tzw. NRHO (Near Rectilinear Halo Orbit). Statek spędzi na tej orbicie 19 dni.
Później, również w serii dwóch manewrów, statek zejdzie z orbity wokółksiężycowej i skieruje się na trajektorię w kierunku Ziemi. Po 42 dniach misji kapsuła statku Orion wróci na Ziemię i wyląduje na spadochronach w Oceanie Spokojnym, w pobliżu San Diego.
Rakieta SLS
Space Launch System (SLS) – superciężka rakieta NASA, która będzie wykorzystana do załogowych misji księżycowych programu Artemis. Rakieta SLS składa się z Głównego Członu (Core Stage), do którego dołączone są dwie boczne rakiety pomocnicze na paliwo stałe (Solid Rocket Boosters – SRB). Razem napędzają one całą rakietę, pozwalając jej opuścić atmosferę i rozpędzić się do dużych prędkości. Po kilku minutach lotu boczne rakiety są odłączane i SLS kontynuuje rozpędzanie na wciąż działających silnikach głównego członu. Potem Główny Człon zostaje odrzucony, a rozpędzanie do prędkości orbitalnej przejmuje górny stopień, którym w przypadku pierwszej wersji rakiety SLS jest Interim Cryogenic Propulsion Stage (ICPS). Rakieta SLS w wersji 1 ma mieć udźwig 95 ton na niską orbitę okołoziemską i 26 ton na lot na Księżyc.
Główny człon jest napędzany przez cztery silniki RS-25D zasilane ciekłym wodorem i ciekłym tlenem. Silniki RS-25D to zmodyfikowane silniki używane wcześniej w amerykańskich wahadłowcach kosmicznych. Sam główny człon wyglądem przypomina zewnętrzny zbiornik ET systemu wahadłowców, który dostarczał paliwo jego silnikom w początkowej fazie lotu na orbitę.
Na podstawie: NASA
Opracowanie: Rafał Grabiański
Więcej informacji:
Na zdjęciu: Rakieta SLS po dostarczeniu na rampę startową SLC-39B. Źródło: NASA