Rozbłysk słoneczny o dużej mocy miał miejsce 6 marca. Został skatalogowany jako rozbłysk typu X5.4, jest zatem drugi pod względem mocy w tym cyklu jedenastoletniego cyklu aktywności słonecznej (po rozbłysku X6.9 on z sierpnia 2011 roku). Jest to naturalne zjawisko, związane ze wzrostem poziomu aktywności Słońca, którego maksimum spodziewane jest na rok 2012. W godzinę po pierwszym, głównym rozbłysku, zaobserwowano słabszy robłysk klasy X1.3 w tym samym regionie Słońca.
Z kolei 8 marca Słońce wyemitowało kolejny rozbłysk zaklasyfikowany jako M6.3, a po około godzinie - dodatkowo miał miejsce koronalny wyrzut masy. Szacuje się, że dotrze on do ziemskiej magnetosfery 11 marca nad ranem.
Zarówno te zjawiska, jak i poprzednie rozbłyski typu X pochodzą z obszaru znanego jako aktywny region 1429 - silnej plamy słonecznej. Obszar ten nadal rośnie i obecnie jest kilka razy większy niż średnica Ziemi.
Rozbłysk słoneczny jest złożonym zespołem zjawisk fizycznych, zapoczątkowanym przez nagłe wyzwolenie się w atmosferze Słońca dużej ilości energii. Energia ta uwalnia się na skutek anihilacji lokalnych pól magnetycznych, w których jest wcześniej zakumulowana. Czas trwania typowego rozbłysku waha się od kilkunastu minut do około półtorej godziny. Zjawiska tworzące rozbłysk przebiegają we wszystkich warstwach atmosfery słonecznej oraz częściowo w fotosferze. Podczas rozbłysku emitowane są ogromne ilości energii w postaci fal elektromagnetycznych z całego zakresu spektrum, a także strumienie cząstek o prędkościach dochodzących nawet do 70% prędkości światła. Rozbłyski klasyfikuje się w opraciu o ich jasność w dziedzinie rentgenowskiej.Standardem jest klasyfikacja GOES, utworzona na podstawie pomiarów satelity o tej nazwie. Jej podstawą jest pomiar strumienia emisji rentgenowskiej w zakresie długości fal od 0.1 do 0.8 nanometrów. Najsłabsze rozbłyski klasyfikuje się jako typ A, silniejsze to B i C, następnie M. Najsilniejsze flary - typu X - odpowiadają wartości strumienia około 10-4 W/m2. Rozbłyski silniejsze niż podtyp X10 należą do rzadkości.
Wszystkie powyższej zjawiska zaobserwowane z początkiem marca powoduja w efekcie silną zmianę w kształcie ziemskiej magnetosfery (bąbla z pola magnetycznego, który chroni naszą planetę przed obcymi cząstakmi o dużych energiach.) W efekcie obserwujemy burze magnetyczne. 8 marca efekty ten był jeszcze w miarę słaby, bowiem ziemska magnetosfera częściowo odepchnęła pola magnetyczne docierające do Ziemi wraz z koronalnym wyrzutem masy. Jednakże kierunek tych pól zmienił się z czasem i obecnie Ziemi zagrażają silniejsze rezultaty wynikające z oceności burz magtnetycznych. Efekty te to m. in.: indukcja napięć elektrycznych w liniach przesyłowych, zakłócenia w pracach satelitów, systemach GPS i telefonii komórkowej, potencjalne uszkodzenia sprzętu opartego na złożonej elektronice, ale także - powstawanie spektakularnych zórz polarnych .
solar flare
Zdjęcie Słońca z satelity SOHO (Solar Heliospheric Observatory). Trzy poniższe fotografie obrazują ewolucję wyrzutu koronalnego z 8 marca 2012 roku. Sama tarcza słoneczna jest tu przesłonięta celem uwydatnienia ciemniejszej otoczki - atmosfery Słońca - oraz korony. Białe zakłócenia na zdjęciach są efektem silnych strumieni cząstek wiatru słonecznego, które uderzyły w matrycę instrumentu. Fot.: SOHO/ESA & NASA.
Źródło: Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: Zorza polarna widziana 8 marca 2012 nad górami Askrudsfjordur w Islandii. Fot.: Jónína Óskarsdóttir
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
