Sonda NASA OSIRIS-REx, która podróżuje do asteroidy Bennu, przeleciała w piątek w pobliżu Ziemi, używając jej asysty grawitacyjnej do zmiany trajektorii. Jest to pierwsza amerykańska sonda, której celem jest pobranie materiału z asteroidy.
Dwutonowa sonda zbliżyła się do Ziemi na odległość 17 000 km (mniej więcej połowa wysokości satelitów znajdujących się na orbicie geostacjonarnej). W punkcie największego zbliżenia o 18:52 polskiego czasu statek był nad Antarktydą, na południe od przylądka Horn w Chile. Przelot zmienił prędkość sondy o 3,8 km/s, co jest dwukrotnie większą różnicą niż to na co pozwoliłoby całe paliwo w statku.
Podróż z miedzylądowaniem
OSIRIS-REx rozpoczął swoją misję startem na rakiecie Atlas V 8 września 2016 roku. Do tej pory przebył miliard kilometrów, przebywając na orbicie heliocentrycznej, nachylonej o 6 stopni względem płaszczyzny orbity Ziemi wokół Słońca.
Pierwszy ważny manewr sonda wykonała 28 grudnia 2016 roku. Deep Space Maneuver zmienił wtedy jej lot w przygotowaniu do przelotu w pobliżu Ziemi. Statek zmienił tym manewrem swoją prędkość o 431 m/s. 18 stycznia 2017 roku nastąpiła niewielka korekta zmieniająca prędkość o niecałe 3 m/s. 23 sierpnia statek wykonał jeszcze jedną, kosmetyczną korektę zmieniającą prędkość o 0,48 m/s ostatecznie ustawiając się przed przelotem koło Ziemi.
W czasie orbitowania Słońca sonda wykonywała serię testów instrumentów. W lutym na 10 dni skierowała kamerę mapującą w kierunku punktu równowagi Lagrange’a L4 układu Ziemia-Słońce. Poszukiwała tam podróżujących na orbicie przed Ziemią planetoid trojańskich. Żadna taka planetoida nie została odkryta, ale badanie potwierdziło czułość instrumentu obrazując obiekty Pasa Planetoid.
Podczas poszukiwań planetoid trojańskich w punkcie L4 układu Ziemia-Słońce, instrument PolyCam na sondzie wykonał powyższe zdjęcie Jowisza i jego trzech księżyców (od lewej: Kallisto, Io i Ganimedes). Źródło: NASA/Goddard/University of Arizona.
Na kilkanaście dni przed zbliżeniem sondy, wychwycił ją Wielki Teleskop Lornetkowy usytuowany w Stanach Zjednoczonych (Arizona). OSIRIS-REx był wtedy około 12 milionów kilometrów od Ziemi. Było to wtedy pierwsze wykonane z Ziemi zdjęcie statku od jego startu w 2016 roku.
Zdjęcie wykonane przez Wielki Teleskop Lornetkowy 2 września 2017 roku. Na czerwono zaznaczono zbliżającą się do Ziemi sondę OSIRIS-REx. Dla poprawy widoczności odwrócono kolor czarny z białym. Źródło: NASA.
Również podczas bliskiego przelotu astronomowie z całego świat rejestrowali obrazy pędzącej blisko Ziemi sondy. Kilka z nich zostało już opublikowanych w oficjalnej galerii misji.
Statek OSIRIS-REx przelatujący między zaznaczonymi na czerwono liniami. Fotografia została uzyskana przez Noelię Sanchez Ortiz pracującej w hiszpańskim projekcie przeglądu nieba Deimos Sky Survey. Sonda była wtedy około 2 miliony km od Ziemi. Źródło: Deimos Sky Survey/Noelia Sánchez Ortiz.
Asysty grawitacyjne ciał niebieskich są często wykorzystywane przez sondy. W ten sposób udaje się zaplanować misje zużywające mniej paliwa, a co za tym idzie pozwalające startować na mniejszych, tańszych rakietach. Gdy statek jest na trajektorii, taki przelot nie wymaga żadnych dodatkowych manewrów z jego strony.
Bliższe i dalsze plany sondy
Sonda wkrótce użyje swoich trzech kamer, aby wykonać fotografie Ziemi i Księżyca w celach testowych i kalibracyjnych. Również spektrometr emisji termicznej oraz spektrometr światła widzialnego i podczerwieni zostaną uruchomione by zebrać dane potrzebne do ich skalibrowania. Zdjęć tych powinniśmy się spodziewać w najbliższy wtorek.
W kolejnych miesiącach sonda wykona jeszcze kilka niewielkich manewrów korekcyjnych. Pierwsze naukowe obserwacje asteroidy Bennu zaczną się w sierpniu 2018 roku. Sonda następnie zbliży się do obiektu w celu wykonania dokładniejszych obserwacji. Po wybraniu miejsca lądowania, w 2020 roku ramię robotyczne próbnika zbierze materiał z powierzchni asteroidy. Powrót na Ziemię rozpocznie się w 2021 roku, a lądowanie z próbkami na spadochronie planowane jest na 24 września 2023 roku.
Sonda OSIRIS-REx i ślady życia na groźnej asteroidzie - artykuł w którym piszemy o celach misji i samej asteroidzie
Źródło: NASA/SFN
Więcej informacji:
- oficjalna strona misji
- oficjalna galeria misji
- informacja prasowa NASA o udanym przelocie sondy w pobliżu Ziemi
- film krótko prezentujący plan misji OSIRIS-REx (YouTube)
Na zdjęciu tytułowym: Artystyczna wizja przelotu sondy w pobliżu Ziemi. Źródło: NASA.