Przejdź do treści

Spitzer odkrywa młode gwiazdy, które bawią się swoim hula-hoop

Artystyczna wizja dysku, który jest pozostałością po formowaniu gwiazd. Dysk otacza gwiazdy niczym hula-hoop. Gwiazdy wirując wokół siebie, okresowo wychylają się znad dysku, powodując, że cały układ "mruga" co 93 dni. Źródło: NASA/JPL-Caltech
Astronomowie, korzystając z Kosmicznego Teleskopu Spitzera należącego do NASA, zaobserwowali układ młodych gwiazd, który mruga co 93 dni. Układ ten, nazwany YLW 16A, najprawdopodobniej składa się z trzech rozwijających się gwiazd. Dwie z nich są jeszcze otoczone przez dysk materii będącej "odpadem", który zostaje po procesie formowania gwiazd.
 
Te dwie gwiazdy obiegając się nawzajem okresowo wychylają się poza dysk, który je otacza niczym hula-hoop. Dysk wydaje się być nieco zaburzony w stosunku do płaszczyzny obiegu gwiazd. Efekt ten najprawdopodobniej jest spowodowany obecnością trzeciej gwiazdy, znajdującej się nieco dalej, która poprzez swoją grawitację zaburza kształt dysku i rotację materii. Cały układ okresowo świeci raz jaśniej raz ciemniej, co jest wynikiem wychylania się gwiazd zza zaburzonego dysku. Naukowcy przypuszczają, że w dysku pojawią się planety i inne obiekty, jakie znamy z Układu Słonecznego.

Spitzer obserwował światło podczerwone z YLW 16A pochodzące z ciepłego gazu i pyłu w dysku,  które wciąż otaczają młode gwiazdy. Dodatkowo wykorzystano również obserwacje pochodzące z naziemnych teleskopów pracujących w przeglądzie 2MASS oraz instrumentu NACO zamontowanego na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) znajdującego się na terenie Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) w Chile.

YLW 16A jest czwartym z kolei znanym przypadkiem układu gwiazd, który zmienia swoją jasność w taki sposób. Znajduje się on w obszarze formowania gwiazd, w mgławicy  ρ Ophiuchi, gdzie również wcześniej odkryto podobny obiekt. Liczba odkryć sugeruje, że takich układów może być więcej niż do tej pory sądzono. Migające układy gwiazd, z zaburzonym dyskiem wirującym wokół nich, pozwala naukowcom na badanie jak planety powstają w takim środowisku. Planety mogą orbitować wokół jednej lub obu gwiazd. W jednym ze znanych filmów science-fiction pt. “Gwiedne Wojny” pojawia się planeta Tatooine, kóra orbituje właśnie wokół dwóch gwiazd, a w filmie pojawia się scena z podwójnym zachodem słońca. Takie planety często nazywa się okołopodwójnymi.
 
Astronomowie rejestrując jak światło jest pochłaniane przez dysk, w trakcie faz ciemniejszej i jaśniejszej, mogą wyciągnąć informacje na temat składu chemicznego dysku. Takie mrugające układy stanowią naturalne laboratorium do badań planet w układach podwójnych gwiazd, w tym planet okołopodwójnych.
 
 
Czytaj więcej:

 

Źródło: Hubert Siejkowski | phys.org

Na zdjęciu: Artystyczna wizja dysku, który jest pozostałością po formowaniu gwiazd. Dysk otacza gwiazdy niczym hula-hoop. Gwiazdy wirując wokół siebie, okresowo wychylają się znad dysku, powodując, że cały układ "mruga" co 93 dni. Źródło: NASA/JPL-Caltech

(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)

Reklama