Od 15 do 25 kwietnia promieniują meteory z roju kwietniowych Lirydów. Radiant meteorów leży w pobliżu Wegi, najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Liry. Do Słońca zbliża się kometa C/2019Y4 (Atlas), obecnie znajdująca się w Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest duża szansa, że już w maju będzie ona widoczna gołym okiem!
Kiedy w kwietniu słonko grzeje, wtedy nikt nie zubożeje.
To przysłowie niestety pasuje nie tylko na prima aprilis, ale wyraża przy okazji naszą nadzieję na prawdziwą wiosenną i słoneczną aurę. Tęsknimy bardzo za takimi dniami, które powinny nam wynagrodzić tegoroczne wietrzne dni zimowe.
Słońce
Dlatego ogromnie pocieszającym będzie fakt, że w tym miesiącu Słońce nadal systematycznie wznosi się coraz wyżej ponad równik niebieski – tak że w ciągu kwietnia, w Małopolsce, przybędzie dnia dokładnie o 105 minut. Łatwiej też będzie się nam przyzwyczaić na dobre do czasu letniego, bowiem w środę 1 kwietnia Słońce wschodzi o godz. 6:16, a zachodzi o 19:12. Natomiast w ostatnim dniu miesiąca wschód Słońca nastąpi już o 5:17, a zachód dopiero o 19:58, zatem ostatniego kwietnia dzień będzie trwał 14 godzin i 41 minut; będzie już dłuższy od najkrótszego dnia roku aż o 6 godzin i 36 minut, ale jeszcze krótszy o 102 minuty od tego najdłuższego, czerwcowego dnia.
Jeśli spojrzymy do kart historii, to stwierdzimy, że 59 lat temu, w dniu 12 kwietnia 1961 roku, odbył się lot Jurija Gagarina po orbicie satelitarnej Ziemi, który odbił się szerokim echem na całym świecie i spowodował znaczny wzrost zainteresowań kosmosem, czego efektem było założenie w tymże roku przez Pana Zdzisława Słowika Stacji Obserwacyjnej – obecnie Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego (MOA) w Niepołomicach (dziś w przebudowie).
Zobacz też: specjalna strona MOA, na której publikowane są rozmaite propozycje zajęć, ćwiczeń i doświadczeń z różnych dziedzin wiedzy. Nie zapomnimy o astronomii! Materiały edukacyjne będą dla Was przygotowywać nasi nauczyciele.
A na niebie, przez cały miesiąc, będziemy notować niestety raczej niską aktywność magnetyczną Słońca, bowiem nasza gwiazda znajduje się nadal w fazie minimum aktywności tzw. jedenastoletniego cyklu. Najczęściej liczba Wolfa, czyli ilość grup plam i pojedynczych plam na tarczy Słońca, wynosić będzie co najwyżej kilka, a najczęściej zero. Tak niska aktywność Słońca powoduje, że nie chroni ono nas swym polem magnetycznym przed silnym i przenikliwym promieniowaniem pochodzącym z centrum naszej Galaktyki. To promieniowanie powoduje szybkie mutacje koronawirusa, co prawdopodobnie komplikuje walkę służby zdrowia z pandemią. Wypada nam tylko czekać na przebudzenie aktywności Słońca, które w dniu 19 kwietnia o godz. 23 39 wstępuje w znak Byka. Ponadto, jak co roku, 22 kwietnia będziemy obchodzi Światowy Dzień Ziemi – zatem patrząc w niebo, nie zapominajmy o naszej Błękitnej Planecie i jej mieszkańcach!
Księżyc
Księżyc w ostatniej dekadzie miesiąca nie będzie nam przeszkadzał w nocnych obserwacjach nieba, bowiem kolejność faz Księżyca w kwietniu będzie następująca: pierwsza kwadra – 1 kwietnia o godz. 12:21, pełnia – 8 kwietnia o godz. 4:35, ostatnia kwadra – 15 kwietnia o godz. 00:56, nów – 23 kwietnia o godz. 4:26 i pierwsza kwadra – 30 kwietnia o godz. 22:38. Ponieważ pełnia Księżyca w dniu 8 kwietnia będzie pierwszą wiosenną pełnią po 21 marca, niedziela 12 kwietnia będzie Niedzielą Wielkanocną, zgodnie z przepisem ustanowionym na Soborze Nicejskim w 325 roku. Najbliżej Ziemi (w perygeum) znajdzie się Księżyc 7 kwietnia o godz. 20:00, a najdalej od Ziemi (w apogeum) – 20 kwietnia o godz. 21:00. Ponadto Księżyc w swej wędrówce po nieboskłonie zakryje planety karłowate: 14 kwietnia o północy – Plutona, a 26 kwietnia o godz. 13:00 Westę. To drugie zjawisko będzie u nas widoczne przy użyciu lunety.
Planety
Jeśli zaś chcemy obserwować planety, to Merkurego będzie można zobaczyć bardzo nisko nad horyzontem, na porannym niebie, przez dwie pierwsze dekady kwietnia, na niespełna godzinę przed wschodem Słońca; potem skryje się w jego promieniach, by pojawić się w połowie maja na wieczornym niebie. Wenus króluje niezagrożona przez cały miesiąc na wieczornym niebie, by 28 kwietnia wieczorem osiągnąć maksimum tegorocznego blasku. Polecam obserwatorom tę wieczorną ekspozycję Wenus. Czerwonawy Mars i olbrzymy gazowe Jowisz i Saturn wschodzą w kwietniu dopiero po północy, a zatem będą dostępne do obserwacji tylko w drugiej połowie nocy. Planetę Uran możemy obserwować przez pierwsze trzy tygodnie kwietnia na wieczornym niebie w gwiazdozbiorze Barana, potem skryje się w promieniach zorzy wieczornej. Neptun przebywa w Wodniku, a możemy go obserwować przez lunetę rankiem, krótko przed świtem. W dniu 19 kwietnia zbliży się do tej planety Księżyc, na odległość 4 stopni. Wtedy niestety będzie już bardzo jasno.
Roje meteorów i kometa
Od 15 do 25 kwietnia promieniują meteory z roju kwietniowych Lirydów. Radiant meteorów leży w pobliżu Wegi, najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Liry. Maksimum aktywności (do 30 przelotów na godzinę) przypada na noc 22/23 kwietnia. W tym roku warunki do ich obserwacji są bardzo dobre, Księżyc będzie w nowiu.
Do Słońca zbliża się kometa C/2019Y4 (Atlas), obecnie znajdująca się w znanym gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Jest duża szansa, że już w maju będzie ona widoczna gołym okiem.
To tylko najważniejsze zjawiska na niebie, które polecałbym do obserwacji tej wiosny, przy bezchmurnym niebie, którego wszystkim Państwu serdecznie życzę. Jednocześnie przypomnijmy, nie tylko dla utrudzonych rolników, optymistyczne staropolskie przysłowie:
Gdy w końcu kwietnia deszcz porosi, błogosławieństwo polom przynosi.
Źródło: Adam Michalec, MOA, Niepołomice, 27 III 2020
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Kometa ATLAS i galaktyki M81 oraz M82. Źródło: APOD.pl.