Do Słońca zbliża się teraz kometa C/2019Y4 (ATLAS), która końcem maja będzie w peryhelium i z gwiazdozbioru Żyrafy przejdzie do konstelacji Perseusza. Powinna być widoczna na niebie gołym okiem, a zatem będzie najjaśniejszą kometą obserwowaną w XXI wieku.
W maju zbiera pszczółka, zbierajże też ziółka
Przysłowie to wiąże się z ciepłą słoneczną pogodą. Życzmy zatem sobie dużo bezchmurnego nieba, bowiem firmament – przy coraz to krótszych nocach – szykuje nam przeróżne, ciekawe niespodzianki. Słońce, aktualnie o małej aktywności magnetycznej, przejdzie 20 maja o godz. 23:49 ze znaku Byka w znak Bliźniąt. Nadal mozolnie wznosi się po ekliptyce, coraz to wyżej ponad Równik Niebieski, ale już wolniej niż w kwietniu – tak, że w ciągu tego miesiąca w Małopolsce przybędzie dnia o 82 minuty. 1 Maja Słońce będzie „pracowało” przez 14 godzin i 42 minuty – wschodzi w Krakowie o 5:16, a zachodzi o 19:58. 31 maja dzień w Małopolsce będzie trwał aż 16 godzin i 4 minuty, a będzie jeszcze krótszy od najdłuższego dnia w roku o 19 minut. Po bezśnieżnej zimie - ciekawe, jaką pogodę w drugiej dekadzie maja, zaserwują nam przysłowiowi „zimni ogrodnicy" (Pankracy, Serwacy i Bonifacy), nie wspominając chłodnej Zośki? Doczekamy –zobaczymy, doświadczymy.
Słońce
Obserwacje Słońca w minionych miesiącach wskazują na jego bardzo małą aktywność magnetyczną, związaną z obecnością naszej gwiazdy w minimum przed rozpoczynającym się 25 cyklem aktywności. Odkrycie około 11 letniego cyklu aktywności Słońca zawdzięczamy aptekarzowi Samuelowi Schwabe, który dzięki prowadzonym obserwacjom plam w roku 1844 zwrócił uwagę na cykliczność ich występowania na Słońcu.
Późniejsze obserwacje naszej gwiazdy wykonane przez Rudolfa Wolfa i jego praca nad archiwalnymi obserwacjami pozwoliły na skompletowanie danych obserwacyjnych plam od połowy XVIII wieku. Oficjalnie w heliofizyce rok 1749 został przyjęty za koniec zerowego i początek pierwszego cyklu aktywności, stąd mówimy, że powoli rozpoczyna się 25 cykl aktywności Słońca, z przewidywanym maksimum dopiero w 2025 roku.
Księżyc
Jeśli chodzi o Księżyc, to w trzeciej dekadzie miesiąca będziemy mieli dobre, choć krótkie noce obserwacyjne, bowiem kolejność faz Księżyca w maju jest następująca: pełnia – 7 V o godz. 12:45, ostatnia kwadra – 14 V o godz. 16:03, nów – 22 V o 19:39 i pierwsza kwadra 30 V o godz. 05:30. Najbliżej Ziemi (w perygeum) znajdzie się Księżyc 6 V o godz. 5, a najdalej od nas (w apogeum) będzie 18 V o godz. 10. Ponadto Księżyc w tym miesiącu zakryje planetę karłowatą Westę (24 V o godz. 17) – to zjawisko będzie u nas widoczne!
Widoczność planet
Merkurego możemy dostrzec na wieczornym niebie dopiero w drugiej połowie maja, nisko na południowym zachodzie, gdy Słońce skryje się pod horyzont. Błyszcząca Wenus widoczna będzie coraz niżej na wieczornym niebie, by końcem maja skryć się w promieniach zachodzącego Słońca. Pojawi się nam na porannym niebie jako Jutrzenka w czerwcu i tę rolę będzie odgrywała aż do końca stycznia przyszłego roku.
Czerwonawy Mars i olbrzymy gazowe Jowisz i Saturn wschodzą w maju około północy, a zatem będą dostępne do obserwacji dopiero w drugiej połowie nocy.
Uran przebywa w gwiazdozbiorze Barana, będzie go można dostrzec na godzinę przed wschodem Słońca, nisko na wschodnim niebie, ale dopiero po połowie maja. Natomiast dwie godziny wcześniej niż Słońce w gwiazdozbiorze Wodnika wschodzi Neptun. Obie te „poranne” planety dostrzeżemy za pomocą lornetki lub teleskopu.
Inne zjawiska
W pierwszej dekadzie maja promieniują jasne i szybkie meteory z roju Akwarydów. Meteory te to pozostałość warkocza komety Halley’a. Radiant meteorów leży na równiku niebieskim, na granicy gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Pegaza. Maksimum jego aktywności przypada na 5/6 maja, ale w obserwacjach będzie nam skutecznie przeszkadzał Księżyc w pełni.
Do Słońca zbliża się teraz kometa C/2019Y4 (ATLAS), która końcem maja będzie w peryhelium i z gwiazdozbioru Żyrafy przejdzie do konstelacji Perseusza. Powinna być widoczna na niebie gołym okiem, a zatem będzie najjaśniejszą kometą obserwowaną w XXI wieku.
Zjawiska, które szczególnie polecałbym do obserwacji oprócz wymienionych powyżej, to majowe wschody i zachody Słońca, które możemy podziwiać w czasie dopuszczalnych spacerów, umilanych śpiewem ptaków. Nie zapominajmy ani przez chwilę, podczas tych przechadzek po Ziemi – zerkając w górę – o skomplikowanej rzeczywistości i nie zawsze bezchmurnym niebie, bowiem przypomnę tu Państwu staropolskie przysłowie:
Kto się w maju urodzi, dobrze się mu powodzi
Opracowanie: Adam Michalec, Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Kometa ATLAS C/2019 Y4 Źródło: APOD
