Przejdź do treści

Spojrzenie w majowe niebo 2022

Poranne wschodnie niebo nad Krakowem, 10 maja 2022 r. Źródło: Stellarium

Wenus widoczna będzie na porannym niebie, poprzedzając wschód naszej gwiazdy prawie o dwie godziny na początku maja. Pozostałe jasne planety także możemy obserwować tylko nad ranem. Czerwonawego Marsa obserwujemy w gwiazdozbiorze Ryb, na trzy godziny przed wschodem Słońca. Saturn gości w Koziorożcu i wschodzi tuż przed północą – będzie dostępny do obserwacji w drugiej połowie nocy.

Pierwszego maja deszcz, nieurodzaju wieszcz. Przysłowie to daje mimo wszystko pewne nadzieje na ciepłą, słoneczną pogodę, której jesteśmy spragnieni, szczególnie po pandemicznej zimie. Życzmy sobie zatem, a nie tylko zapalonym obserwatorom, dużo bezchmurnego nieba, które przy coraz to krótszych nocach szykuje nam różne ciekawe niespodzianki.

Słońce

Słońce, aktualnie o zwiększonej aktywności magnetycznej, przejdzie 20 maja 2022 r. ze znaku Byka w znak Bliźniąt. Nadal mozolnie wznosi się po ekliptyce, coraz to wyżej ponad Równik Niebieski – ale już wolniej niż w kwietniu – tak, że w ciągu tego miesiąca w Małopolsce przybędzie dnia o 81 minut. 1 maja 2022 r. Słońce będzie „pracowało” przez 14 godzin i 42 minuty – wschodzi w Krakowie o 5.16, a zachodzi o 19.58. Ostatniego maja dzień w Małopolsce będzie trwał aż 16 godzin i 3 minuty, a będzie jeszcze krótszy od najdłuższego dnia w roku tylko o 20 minut. Ciekawe, po kapryśnej i śnieżnej zimie w górach, jaką pogodę w drugiej dekadzie maja zaserwują nam przysłowiowi „zimni ogrodnicy” (Pankracy, Serwacy i Bonifacy), nie wspominając chłodnej Zofii? Doczekamy, to zobaczymy i doświadczymy.

Obserwacje Słońca w minionych tegorocznych miesiącach wskazują na jego zwiększoną aktywność magnetyczną związaną z 25. cyklem aktywności. Duża aktywność manifestować się będzie – szczególnie w drugiej połowie maja – znaczną liczbą plam, rozbłysków i wyrzutów plazmy z jego powierzchni w przestrzeń międzyplanetarną. W tej sytuacji obserwatorom pozostaje tylko cierpliwie czekać na efekty jego aktywności, które skutkować będą między innymi częstszym i bogatszym pojawianiem się zórz polarnych na Ziemi.

Księżyc

Jeśli zaś chodzi o naturalnego towarzysza Ziemi, to na początku i końcu miesiąca będziemy mieli dobre, choć krótkie noce obserwacyjne, bo kolejność faz Księżyca w maju jest następująca: pierwsza kwadra 9 maja 2022 r. o godz. 02.21, pełnia 16 maja 2022 r. o godz. 06.14, ostatnia kwadra 22 maja 2022 r. o godz. 20.43 i nów 30 maja 2022 r. o godz. 13.30. W poniedziałek 16 maja 2022 r. wystąpi całkowite zaćmienie Księżyca. U nas widoczne będzie jego wejście w półcień Ziemi o godz. 3.31 oraz tylko początek fazy całkowitej od godz. 4.27, bo Księżyc schowa się pod horyzont w Krakowie o godz. 4.56, a wschód Słońca nastąpi już o godz. 4.53. Ponadto Księżyc w swej wędrówce po niebie majowym zakryje: 4 maja 2022 r. – planetoidę Ceres, 27 maja 2022 r. – Wenus oraz 28 maja 2022 r. planetę Uran. Niestety, te piękne zjawiska nie będą u nas widoczne.

Księżyc będzie najdalej od nas (w apogeum) 5 maja 2022 r. o godz. 14.45, a najbliżej Ziemi (w perygeum) znajdzie się 17 maja 2022 r. o godz. 17.26. W tym dniu Księżyc będzie w tak zwanej super pełni, ponieważ jego tarcza osiągnie rozmiar ponad 33 minuty łuku. Zachęcam zatem wszystkich do jego obserwacji, nawet już dzień wcześniej, jak i dzień później.

Planety

Merkurego możemy dostrzec nisko na wieczornym niebie, tylko w pierwszej dekadzie maja. Potem skryje się w promieniach Słońca aż do początku czerwca, by pojawić się wtedy na porannym niebie. Błyszcząca Wenus widoczna będzie na porannym niebie, poprzedzając wschód naszej gwiazdy prawie o dwie godziny na początku maja, by końcem miesiąca jej widoczność skurczyła się już do półtorej godziny. Pozostałe jasne planety także możemy obserwować tylko nad ranem, co sprzyjać będzie o świcie wędkarzom. Czerwonawego Marsa obserwujemy w gwiazdozbiorze Ryb, na prawie trzy godziny przed wschodem Słońca, a 29 maja 2022 r. zbliży się do niego Jowisz na odległość około pół stopnia, czyli tyle, co tarcza Księżyca w pełni.

Z początkiem miesiąca Jowisz poprzedzał będzie wschód Słońca tylko o półtorej godziny, a z upływem majowych dni ten czas jego widoczności porannej będzie stopniowo wzrastał do trzech godzin. Saturn gości w gwiazdozbiorze Koziorożca i wschodzi tuż przed północą, a zatem będzie dostępny do obserwacji w drugiej połowie nocy. Uran przebywa w gwiazdozbiorze Barana, a będzie go można dostrzec na godzinę przed wschodem Słońca, nisko na wschodnim niebie, ale dopiero pod koniec maja. Wtedy też, 28 maja 2022 r., dojdzie do jego zakrycia przez Księżyc. Prawie trzy godziny wcześniej niż Słońce, w gwiazdozbiorze Ryb, wschodzi Neptun. Obie te „poranne” planety dostrzeżemy dopiero za pomocą lornetki.

Inne zjawiska

W pierwszej dekadzie maja promieniują jasne i szybkie meteory z roju Akwarydów. Meteory te to pozostałość warkocza komety Halleya. Radiant meteorów leży na równiku niebieskim, na granicy gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Pegaza. Maksimum jego aktywności przypada na 5/6 maja 2022 r., a w ich obserwacjach po północy nie będzie nam przeszkadzał Księżyc przed pierwszą kwadrą.

Ze zjawisk, które szczególnie polecałbym do obserwacji, oprócz wymienionych powyżej, to majowe wschody i zachody Słońca, które możemy podziwiać w czasie zalecanych spacerów, umilanych śpiewem ptaków. Nie zapominajmy ani przez chwilę, podczas tych przechadzek po Ziemi – zerkając w górę – o toczącej się okrutnej wojnie na Ukrainie i nie zawsze bezchmurnym niebie, bo przypomnę tu Państwu staropolskie przysłowie: Nie zawsze na Ziemi maj, nie zawsze ludziom raj.

Adam Michalec, MOA w Niepołomicach, 14 kwietnia 2022 r.

 

Czytaj więcej:

 

Źródło: MOA Niepołomice

Opracowanie: Adam Michalec, Elżbieta Kuligowska
 

Na ilustracji: Poranne wschodnie niebo nad Krakowem, 10 maja 2022 r. Źródło: Stellarium

Reklama