Życzmy sobie dużo bezchmurnego nieba, które przy coraz krótszych nocach szykuje nam przeróżne ciekawe niespodzianki. Słońce, aktualnie o zwiększonej aktywności magnetycznej, przejdzie 21 maja ze znaku Byka w znak Bliźniąt.
Słońce nadal mozolnie wznosi się po ekliptyce, coraz wyżej ponad równik niebieski – ale już wolniej niż w kwietniu – tak, że w ciągu tego miesiąca w Małopolsce przybędzie dnia o 81 minut. 1 Maja Słońce „pracowało” przez 14 godzin i 42 minuty – wzeszło w Krakowie o 5.16, a zaszło o 19.58. Natomiast ostatniego maja dzień w Małopolsce będzie trwał aż 16 godz. i 3 minuty, a będzie jeszcze krótszy od najdłuższego dnia w roku o 20 minut. Po kapryśnym i śnieżnym początku tegorocznej wiosny, ciekawe jaką pogodę w drugiej dekadzie maja zaserwują nam przysłowiowi "zimni ogrodnicy" (Pankracy, Serwacy i Bonifacy), nie wspominając o zimnej Zofii?
Słońce
Obserwacje Słońca w minionych miesiącach wskazują na zwiększoną aktywność magnetyczną, związaną z jego szybkim dążeniem do maksimum w 25. cyklu aktywności. Tak też będzie w maju. Duża jego aktywność manifestować się będzie – szczególnie w drugiej połowie maja – znaczną liczbą plam, rozbłysków i wyrzutów plazmy z jego powierzchni w przestrzeń międzyplanetarną, które to obłoki plazmy, zwane wiatrem słonecznym, omiatają skutecznie m.in. Międzynarodową Stację Kosmiczną. W tej sytuacji obserwatorom naziemnym pozostaje tylko cierpliwie czekać na efekty aktywności magnetycznej Słońca, które skutkować będą być może jeszcze częstszym i bogatszym pojawianiem się zórz polarnych na Ziemi oraz licznych anomalii pogodowych.
Księżyc
Jeśli chodzi o naturalnego towarzysza Ziemi, w trzecim tygodniu miesiąca będziemy mieli dobre, choć krótkie noce obserwacyjne, bo kolejność faz Księżyca w maju jest następująca: pełnia – 5 V o godz. 19.34, ostatnia kwadra – 12 V o godz. 16.28, nów – 19 V o godz. 17.53 i pierwsza kwadra – 27 V o godz. 17.22. Księżyc będzie najbliżej Ziemi (w perygeum) 11 V o godz. 7, a najdalej od nas, czyli w apogeum, znajdzie się 26 V o godz. 04.
Planety
Merkurego możemy dostrzec nisko na porannym niebie, w drugiej i trzeciej dekadzie maja. Pod koniec miesiąca będzie on poprzedzał wschód Słońca o dobre trzy kwadranse, a najlepsze warunki do jego obserwacji będą 29 V. Błyszcząca Wenus widoczna będzie na wieczornym niebie przez ponad dwie godziny po zachodzie Słońca. Czerwonawego Marsa obserwujemy w gwiazdozbiorze Bliźniąt, przez ponad trzy godziny po zachodzie Słońca. Pozostałe jasne planety gazowe możemy obserwować tylko nad ranem, co może sprzyjać będzie o świcie wędkarzom. Jowisz bowiem oddala się od Słońca, ale dopiero końcem maja wschodzi ponad godzinę wcześniej od naszej gwiazdy, a Saturn praktycznie króluje na niebie majowym w całej drugiej połowie nocy. Obserwatorom życzymy, nie tylko o poranku, pogodnego nieba.
Inne zjawiska
W pierwszej dekadzie maja promieniują jasne i szybkie meteory z roju Akwarydów. To pozostałość warkocza komety Halleya. Radiant meteorów leży na równiku niebieskim, na granicy gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Pegaza. Maksimum jego aktywności przypada na 5/6 maja, a w ich obserwacjach po północy będzie nam nieco przeszkadzał Księżyc w pełni.
Adam Michalec, 6 IV 2023 r.
Źródło: MOA w Niepołomicach
Opracowanie: Adam Michalec, Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: Zachodnie niebo nad Krakowem, 15 maja 2023 r., godz. 21:30. Źródło: Stellarium.
