W lipcu tego roku należąca do NASA sonda New Horizons, przeleci obok Plutona i jego księżyców. Dzięki temu astronomowie będą mogli wykonać mapę powierzchni tych obiektów z nieosiągniętą dotychczas dokładnością. Po raz pierwszy naukowcy ujrzą kratery, góry, doliny i inne elementy krajobrazu Plutona oraz jego księżyców. Już dziś naukowy oczekując na odkrycie planują, według jakiego klucza będą nazywać odkrywane elementy krajobrazu planety i księżyców.
Międzynarodowa Unia Astronomiczna (MUA) jest bardzo rygorystyczna w kwestii nazewnictwa obiektów astronomicznych i elementów ich krajobrazu. Oficjalne nadanie imienia czemuś w Układzie Słonecznym musi zostać poprzedzone wysłaniem wniosku, który kolejno jest akceptowany bądź odrzucany prze Unię.
W 1930 roku, kiedy to Clyde Tombaugh odkrył nową planetę, zgodnie z obowiązującą tradycją, nadano jej imię rzymskiego bóstwa, Plutona, boga świata podziemnego. Trzymając się “piekielnej” konwencji, MUA orzekła, że formy ukształtowania terenu na powierzchni Plutona powinny być nazywane innymi bóstwami świata podziemmengo. Jednak autorzy najnowszej propozycji obawiają się, że liczba potencjalnych nazw jest zbyt ograniczona. W najnowszej propozycji nazewnictwa autorzy sugerują rozszerzyć pulę nazw w następujący sposób.
Obszary powierzchni planety o odmiennym albedo (Rys. 1), np. powstałe w wyniku różnej refleksyjności powierzchni, autorzy proponują nazywać imionami nieżyjących już badaczy i nazwami miejsc związanych z odkrywaniem oraz badaniem Plutona. Kratery mają być nazywane według klucza bogów podziemi i mitologicznych miejsc z całego świata, np. Mictlan, piekło w mitologii Azteckiej. Dla gór, przepaści i dolin autorzy proponują używać słowo “zimny” w tłumaczeniu na wymarłe języki. Analogicznie do nazw form ukształtowania terenu znajdujących się na powierzchni Merkurego, które głównie odnoszą się do słowa “gorący”.
MUA sugeruje, aby satelity Plutona nazywać imionami postaci i stworzeń z mitologi dotyczącej Plutona (w mitologi greckiej odpowiadał mu Hades) oraz klasycznego greckiego i rzymskiego Świata Podziemi. Według nowej propozycji formy ukształtowania na powierzchni księżyców o wyróżniającym się albedo powinny nosić nazwy osób i miejsc związanych z ich odkryciem. Natomiast kratery miałby nosić nazwy związane z postaciami, miejscami oraz statkami kosmicznymi występującymi w serialu telewizyjnym Star Trek, np. Kirk, Spock, McCoy, Sulu, Uhura, Chekov, Scotty itd. Już wcześniej konwencja użycia nazw pochodziących z fikcyjnych opowieści została użyta przy nadawaniu nazw górom na Tytanie, które odpowiadają nazwom gór Śródziemia, a inne formy nazwano imionami postaci z Władcy Pierścienia czy planet z Diuny. Są nawet dwie asteroidy, które nazwano James Bond (9007) oraz Monty Python.
Czytaj więcej:
- Więcej informacji na temat konwencji nazw używanych przez Międzynarodową Unię Astronomiczną można znaleźć na stronie MUA oraz na stronie planetarynames.
- Artykuł w astro-ph: Proposed Nomenclature for Surface Features on Pluto and Its Satellites and Names for Newly Discovered Satellites
Źródło: astrobites.org
Opracowanie: Hubert Siejkowski
