Przejdź do treści

Tajemnicze promieniowanie X może ujawnić nowe gwiezdne obiekty

Jak twierdzą naukowcy, tak zwane ultra świecące źródła promieni X (ULX) oraz superszybkie rozbłyski rentgenowskie mogą stanowić nowy rodzaj zjawisk astrofizycznych.

Kiedy te dziwne źródła rentgenowskie wybuchają, stają się aż 100 razy jaśniejsze w mniej niż jedną minutę. Około godziny po rozbłysku ich jasność powraca do normy. Jak twierdzi Jimmy Irwin z University of Alabama "Nigdy nie widziałem czegoś takiego". Powiedział on również w oświadczeniu: "Astronomowie widzieli wiele różnych obiektów, które wybuchają, ale te mogą być przykładem zupełnie nowych zjawisk." Inne obiekty we wszechświecie mogą także tworzyć jasne promienie rentgenowskie.

Obiekty te są nazywane ultra świecące źródła promieniowania rentgenowskiego (ULX), i pochodzą zazwyczaj z czarnych dziur oraz gwiazd neutronowych (małe, gęste pozostałości gwiazdy supernowej). Nowo odkryte źródło jest setki lub tysiące razy jaśniejsze niż typowy ULX, jakie naukowcy niedawno odkryli.

Najlepszym porównaniem jest prawdopodobnie magnetar, czyli młoda gwiazda neutronowa o silnym polu magnetycznym. Magnetary wytwarzają również bardzo jasne rozbłyski promieni rentgenowskich. Podczas gdy obiekty te uważane są za młode gwiazdy, dwa jaskrawe obiekty w tym badaniu przebywały w pobliżu galaktyk eliptycznych, które zawierają starsze gwiazdy.

Jak twierdzą uczeni, obiekty te są prawdopodobnie zbyt stare by mogły być magnetarami. Inny i zarazem niewytłumaczalny szybki rozbłysk promieni rentgenowskich, obserwowany w 2005 roku zainspirował naukowców do wyszukiwania kolejnych dodatkowych tajemniczych źródeł promieni X.

Naukowcy przejrzeli również archiwalne dane z obserwacji rentgenowskich z 70 różnych galaktyk z Teleskopu Kosmicznego Chandra i XMM-Newton, Obserwatorium Europejskiej Agencji Kosmicznej, i stwierdzili kolejne dwa dziwne źródła promieni rentgenowskich.

Jeden z tych niezidentyfikowanych obiektów leży na obrzeżach Centaura A (NGC 5128), eliptycznej galaktyki znajdującej się około 13 milionów lat świetlnych od Ziemi.

Drugi obiekt znajduje się w gromadzie kulistej gwiazd położonych na obrzeżach NGC 4636, innej galaktyki eliptycznej znajdującej się 47 milionów lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Panny.

Źródło: space.com

Opracował:
Adam Tużnik

Więcej informacji:
Mysterious X-Ray Blasts May Reveal New Stellar Objects

Na ilustracji:
Animacja źródła promieniowania rentgenowskiego w galaktyce NGC 5128. Źródło: NASA/CXC/UA/J.Irwin i inni.

Reklama