Przejdź do treści

Teleskop Kosmiczny TESS kończy przegląd nieba południowego

img

Teleskop Kosmiczny TESS, przeznaczony do poszukiwań egzoplanet w najbliższym galaktycznym otoczeniu Układu Słonecznego, zakończył w lipcu pierwszy rok pracy na orbicie. W tym czasie urządzenie zidentyfikowało 850 kandydatów na egzoplanety, z czego 21 jest już potwierdzonych.

Teleskop TESS to następca misji Kosmicznego Teleskopu Keplera. Teleskop Keplera obserwował jednak tylko niewielki wycinek nieba przez długi okres, a TESS przeszukuje niemal całe niebo, monitorując jasność ponad 200 000 gwiazd. Na podstawie analizy zmian jasności tych gwiazd możemy wnioskować o tranzytach, czyli przejściach planet pozasłonecznych przed ich tarczami. Tranzyty powodują regularne spadki jasności, które dają nam pośrednio informacje o istnieniu egzoplanety.

Teleskop TESS rozpoczął pracę w lipcu 2018 roku. Został wyniesiony na orbitę okołoziemską przez rakietę Falcon 9. Inżynierowie misji podzielili obszary obserwacji teleskopu na 26 sektorów – po 13 na sferze południowej i północnej. Kamery teleskopu przez 27 dni rejestrują obraz z każdego z sektorów. W lipcu 2019 roku zakończyła się już obserwacja 13 sektorów nieba południowego i teleskop skierował się na półsferę północną.

img
Sektory obserwacyjne pierwszego roku pracy Kosmicznego Teleskopu TESS. Na czerwono obszar rejestrowany przez kamerę 1, na fioletowo – kamera 2, niebiesko – kamera 3, zielono – kamera 4. Sektory ponumerowano w kolejności prowadzonych obserwacji. Źródło: NASA/MIT.

Co już dowiedzieliśmy się na podstawie analizy danych z teleskopu?

Potwierdzono już odkrycia 21 egzoplanet za sprawą obserwacji z teleskopu TESS. Wśród nich znajdują się te rozmiarem zbliżone do Ziemi oraz superjowisze, przekraczające średnicę największej planety w Układzie Słonecznym. Podobnie jak w przypadku Kosmicznego Teleskopu Keplera, większość odkrywanych światów jest pomiędzy rozmiarem Ziemi i Neptuna.

O najmniejszej odkrytej planecie informowaliśmy w czerwcu. Jest to obiekt wokół gwiazdy L 98-59 (karzeł typu M), który ma rozmiar ok. 80% Ziemi z bardzo krótkim okresem obiegu, wynoszącym 2,25 dnia. Poprzedni rekord należał do HD 21749c – planety krążącej wokół gwiazdy o masie 80% masy Słońca, oddalonej o 53 lata świetlne od Ziemi.

Oczywiście planet odkrytych w pierwszym roku obserwacji jeszcze przybędzie. Naukowcy stosują rygorystyczny system potwierdzania kandydatów. Każda z obserwacji wskazujących na istnienie egzoplanety musi przejść skomplikowane testy i być potwierdzona dodatkowymi badaniami, wykonywanymi przez teleskopy naziemne.

Teleskop TESS ogranicza się do obserwacji gwiazd położonych do 300 lat świetlnych od Ziemi. Ich bliskość będzie zaletą w przypadku wykonywania dokładnych obserwacji na przykład pod kątem składu atmosfery. Takie obserwacje już są wykonywane na obecnie odkrytych egzoplanetach i będą wykonywane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba.

Nie tylko egzoplanety

TESS to jednak nie tylko egzoplanety. Dane fotometryczne teleskopu są wykorzystywane do prowadzenia badań innych ciał niebieskich. Teleskop podczas pierwszych kilku miesięcy obserwacji zarejestrował przy okazji 6 supernowych, które później zostały potwierdzone przez teleskopy naziemne. O takim dodatkowym wykorzystaniu danych z misji TESS pisaliśmy niedawno tutaj.

Jeszcze przed rozpoczęciem kampanii obserwacyjnej, podczas kalibracji urządzeń optycznych, teleskop złapał w obiektywie nową kometę C/2018 N1, odkrytą 29 czerwca 2018 roku przez instrument NEOWISE od NASA.

img
Kometa C/2018 N1 zarejestrowana przez teleskop TESS. Źródło: NASA/MIT.

Dane z TESS posłużyły też do pierwszych obserwacji w świetle widzialnym egzokomet. Teleskop zarejestrował zmiany jasności gwiazdy Beta Pictoris, położonej 63 lata świetlne od Ziemi. Zaobserwowano wokół niej aż trzy komety.

Podsumowanie

Obserwacja pierwszego sektora północnego nieba zakończy się 15 sierpnia 2019 roku. Ostatni, 26. sektor, w pierwszym przeglądzie teleskopu powinien zostać ukończony 4 lipca 2020 roku. Wiemy już, że finansowanie misji jest zapewnione do 2022 roku, więc po pierwszej kampanii obserwacyjnej zostanie zaplanowana kolejna. W najbliższych miesiącach na pewno jeszcze nie raz usłyszymy o nowych egzoplanetach, potwierdzonych przez misję.

Więcej informacji:


Na zdjęciu tytułowym: Ilustracja przedstawiająca Kosmiczny Teleskop TESS. Źródło: NASA's Goddard Space Flight Center.

Reklama