Przejdź do treści

To już 10 lat od startu sondy Venus Express

Wiry polarne na Wenus
9 listopada 2005 roku, dziesięć lat temu sonda Venus Express opuściła Ziemię i rozpoczęła 153-dniową podróż na Wenus. Po dotarciu do celu sonda spędziła blisko osiem lat szczegółowo badając planetę, aż do zakończenia misji w grudniu 2014 roku. Jednym z celów misji były długotrwałe obserwacje atmosfery planety mające na celu zrozumienie jej dynamiki.

Atmosfera Wenus jest najgęstszą atmosferą ze wszystkich planet skalistych i składa się prawie w całości z dwutlenku węgla. Co więcej, Wenus otoczona jest grubą warstwą chmur złożonych w dużej mierze z kwasu siarkowego. To połączenie gazu cieplarnianego oraz stałej warstwy chmur doprowadziło do intensywnego efektu cieplarnianego, który sprawił, że powierzchnia Wenus stała się ekstremalnie gorąca - nieco ponad 450ºC - i ukryta przed naszymi oczami.

Mimo, że wiatry na powierzchni planety mają niewielką prędkość - zaledwie kilka kilometrów na godzinę - gęstość atmosfery na tej wysokości jest tak duża, że wywierają one większą siłę niż dużo szybsze wiatry na Ziemi.

Wiatry występujące w górnej warstwie chmur na wysokości 65 kilometrów - to zupełnie inna historia. W tym rejonie prędkość wiatru sięga nawet 400 km/h, dzięki czemu chmury poruszają się 60 razy szybciej niż planeta się obraca wokół własnej osi. Wiatry te odpowiadają za powstawanie szczególnych dynamicznych i szybkich efektów w górnej warstwie atmosfery, z czego najciekawszym są "wiry polarne".

Wiry polarne powstają ponieważ na niższe szerokości geograficzne pada więcej światła słonecznego.Gdy gaz na niższych szerokościach się ogrzewa i unosi, przesuwa się w kierunku biegunów, gdzie chłodniejsze powietrze opada ku powierzchni. Opadające gazy w pobliżu bieguna przyspieszają i spiralnie opadają w dół. W centrum wiru biegunowego opadające powietrze naciska na chmury obniżając ich poziom o kilka kilometrów do wysokości gdzie temperatura atmosfery jest wyższa. Centralne "oko wiru" jest tym samym widoczne w zakresie promieniowania podczerwonego, gdzie widoczna jest temperatura górnej warstwy chmur: chmury w jądrze wiru mają wyższą temperaturę (żółte odcienie) niż otoczenie i dzięki temu wyraźnie widoczne są na powyższym zdjęciu.

Sonda Venus Express wykazała, że wiry biegunowe na Wenus są najbardziej zmiennymi wirami w Układzie Słonecznym. Przedstawiona powyżej seria zdjęć bieguna południowego Wenus wykonanych za pomocą instrumentu VIRTIS wykonana została w okresie od lutego 2007 do kwietnia 2008 roku.
Kształt jądra wiru, którego średnica osiąga 2000-3000 km ulega gwałtownym zmianom wskutek oddziaływania zaburzonych wiatrów. Czasami przyjmuje kształt litery S, pełnej cyfry 8, spirali czy oka, zmieniając się praktycznie z dnia na dzień.

Każda z powyższych klatek obejmuje obszar 4000 x 4000 km.

Źródło: ESA

Reklama