Międzynarodowy zespół astronomów odkrył rzadką „uciekającą” gwiazdę, która przelatuje przez swoją macierzystą galaktykę z prędkością 133 km/s. Uciekająca gwiazda (oznaczona jako J01020100-7122208) znajduje się w Małym Obłoku Magellana, bliskim sąsiedzie Drogi Mlecznej. Uważa się, że była ona kiedyś składnikiem układu podwójnego gwiazd. Gdy gwiezdny towarzysz eksplodował jako supernowa, olbrzymie ilości uwolnionej energii wyrzuciły J01020100-7122208 w kosmos z dużą prędkością. Owa gwiazda jest pierwszym uciekającym żółtym nadolbrzymem, jaki kiedykolwiek odkryto oraz drugą rozwiniętą uciekającą gwiazdą odkrytą w innej galaktyce.
Po dziesięciu milionach lat podróży przez kosmos gwiazda przekształciła się w żółtego nadolbrzyma, obiekt, jaki widzimy dzisiaj. Jej podróż obejmuje 1,6° na niebie, co stanowi ponad 3 tarcze Księżyca w pełni. Gwiazda będzie nadal pędzić przez przestrzeń kosmiczną, aż wybuchnie jako supernowa za, prawdopodobnie, kolejne trzy miliony lat. Gdy do tego dojdzie, utworzą się cięższe pierwiastki, a powstała w ten sposób pozostałość po supernowej może stworzyć nowe gwiazdy a nawet planety na zewnętrznej krawędzi Małego Obłoku Magellana.
Gwiazda została odkryta i zbadana przez międzynarodowy zespół astronomów pod kierownictwem Kathryn Neugent z Obserwatorium Lowella we Flagstaff w Arizonie. W skład zespołu weszli pracownicy Obserwatoriów: Lowella – Phil Massey i Brian Skiff, Las Campanas (Chile) – Nidia Morrell oraz teoretyk z Uniwersytetu w Genewie – Cyril Georgy. Odkrycia dokonano przy pomocy 4-metrowego teleskopu Blanco w National Optical Astronomy Observatory oraz 6,5-metrowego teleskopu Magellana Obserwatorium Carnegie, znajdującego się w północnym Chile.
Gwiazda Polarna jest żółtym nadolbrzymem, podobnie jak Kanopus, jedna z najjaśniejszych gwiazd nieba południowego. Żółte nadolbrzymy są rzadkimi obiektami, ponieważ faza ich życia jest bardzo krótka. Masywna gwiazda może żyć nawet dziesięć milionów lat, ale sama faza żółtego nadolbrzyma trwa zaledwie 10-100 000 lat, okamgnienie w życiu gwiazdy. Po tym krótkim czasie żółte nadolbrzymy rozszerzają się do ogromnego czerwonego nadolbrzyma, takiego jak Betegeza, o rozmiarach tak dużych, jak sięga orbita Marsa czy nawet Jowisza. Takie gwiazdy ostatecznie kończą swój żywot w spektakularnym wybuchu supernowej.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Więcej:
A Runaway Star in the Small Magellanic Cloud
Źródło: Obserwatorium Lowella
Na zdjęciu: Obserwacje uciekającego żółtego nadolbrzyma przeprowadzono za pomocą 6,5-metrowego teleskopu Magellana w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Wielki Obłok Magellana (towarzysz Małego Obłoku Magellana, na zdjęciu niewidoczny) jest widoczny tuż nad kopułą teleskopu. Zdjęcie: Kathryn Neugent