Ukazał się 1/2025 numer Uranii

Świeża porcja Uranii wyruszyła do prenumeratorów i salonów EMPiK. Nowy numer można też zamówić w internetowym sklepie Uranii.

W najnowszym numerze prezentujemy sylwetki dwóch niezwykłych postaci - prof. Wilhelminy Iwanowskiej, patronki roku 2025 w Toruniu oraz prof. Tadeusza Banachiewicza, który użył języka macierzy do uproszczenia skomplikowanych obliczeń związanych z analizą danych astronomicznych. Dodatkową gratką dla miłośników historii astronomii jest analiza XVII-wiecznych notatek gdańskiego astronoma Jana Heweliusza dotycząca prowadzonych przez niego obserwacji Merkurego.

Tematem z okładki są wyniki 11 lat pracy obserwatorium kosmicznego Gaia i wkład polskich naukowców w tę misję, która działała niemal dwukrotnie dłużej niż pierwotnie planowano i już teraz dostarczyła więcej odkryć naukowych niż Teleskopy Kosmiczne Hubble’a i Webba razem wzięte. Nie oznacza to jednak zakończenia misji, a jedynie rozpoczęcie nowego etapu — intensywnych prac nad analizą ogromnej ilości zebranych danych.

W najnowszym numerze przedstawiamy też stosunkowo nowy program CO Mapping Array Project (COMAP), który jest efektem współpracy międzynarodowej wielu instytucji naukowych. To eksperyment mapowania natężenia linii mający na celu śledzenie tlenku węgla (CO) we wczesnym Wszechświecie przy użyciu 10,4-m radioteleskopu znajdującego się w Kalifornii, USA.

Z myślą o fanach nowoczesnych metod teoretycznych poruszamy temat wieloaspektowej astronomii gwiazd neutronowych i czarnych dziur. Dzięki badaniom prowadzonych przez grupę astrofizyczną w Centrum Fizyki Teoretycznej PAN poznajemy fascynujące zjawiska kosmiczne, tj. powstawanie astrofizycznych dżetów, pochodzenie rozbłysków gamma i kilonowych i ich związek z falami grawitacyjnymi czy istnienie magnetycznie aresztowanych dysków.

W numerze nie zabraknie oczywiście stałych działów, jak kroniki odkryć i wydarzeń astronomicznych oraz misji i badań kosmicznych, Webbskie felietony, ciekawostki z internetu, opowiadanie science-fiction czy astropodróże.

Jednocześnie zapowiadamy nowości!
Po wielu latach zdecydowaliśmy się wreszcie na uruchomienie prenumeraty cyfrowej Uranii. Będzie ona funkcjonowała w formie znaczonych plików pdf jako alternatywa tradycyjnej prenumeraty papierowej.
Dodaliśmy też nowe numery do Cyfrowego Archiwum Uranii. Teraz do zasobów dochodzą kolejne lata: 2020, 2021, 2022 i 2023. Można je przeglądać bezpłatnie.

Zapraszamy do lektury oraz zachęcamy do prenumeraty Uranii!

Więcej informacji:

Opracowanie: Magda Maszewska, Maciej Mikołajewski

Na ilustracji: Okładka numeru 1/2025 Uranii