Pierwszy dzień wiosny kojarzymy z 21 marca, wtedy zaczyna się wiosna kalendarzowa, ale w tym roku wiosna astronomiczna rozpoczęła się 20 marca o godz. 5.30 - w tym momencie Słońce przeszło przez punkt Barana.
Punkt Barana jest jednym z dwóch punktów, w których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (drugim jest punkt Wagi). Gdy Słońce wejdzie w punkt Barana, wyznacza to też dzień równonocy wiosennej dla półkuli północnej, wtedy Słońce góruje w zenicie nad równikiem. Astronomiczna wiosna trwa do momentu przesilenia letniego, czyli sytuacji gdy Słońce będzie górować w zenicie nad zwrotnikiem Raka.
Co ciekawe, punkt Barana wcale nie znajduje się w konstelacji Barana. Był w niej położony około 2 tysiące lat temu, ale na skutek precesji osi obrotu Ziemi, punkt ten przesuwa się po ekliptyce i obecnie znajduje się w gwiazdozbiorze Ryb, a za kilkaset lat przesunie się do gwiazdozbioru Wodnika.
Początek wiosny ma wpływ na datę Wielkanocy, która jest ustalana jako pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni Księżyca przypadającej po 21 marca. Przy czym "kościelna pełnia Księżyca" nie jest tożsama z "astronomiczną pełnią Księżyca", stąd zdarzają się czasem lata, dla których reguła podana w poprzednim zdaniu nie będzie prawdziwa, gdyby stosować astronomiczne definicje. W tym roku początek astronomicznej wiosny mamy 20 marca, pełnię Księżyca 23 marca, a Wielkanoc 27 marca.
Pory roku zawdzięczamy połączeniu ruchu obiegowego Ziemi dookoła Słońca z nachyleniem osi obrotu Ziemi do płaszczyzny jej orbity (i tym samym też do płaszczyzny ekliptyki). Powoduje to, że w ciągu roku zmieniają się warunki oświetlenia poszczególnych obszarów na powierzchni Ziemi: maksymalna wysokość Słońca nad horyzontem i długość dnia od wschodu do zachodu Słońca, co wpływa w szczególności na panujące temperatury.
Istnieje kilka rodzajów pór roku. Astronomiczne pory roku są wyznaczane na podstawie momentów górowania Słońca nad równikiem lub zwrotnikami. Kalendarzowe pory roku trwają w okresach pomiędzy określonymi dniami roku. Klimatyczne pory roku definiuje się na podstawie średnich temperatur. Istnieją też fenologiczne pory roku, wyznaczane na podstawie rozwoju przyrody (wypuszczania liści, kwitnienia, rozsiewania nasion, zrzucania liści dla określonych gatunków roślin).
Na ilustracji:
Oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniu równonocy (zarówno marcowej, jak i wrześniowej). Źródło: Przemyslaw "Blueshade" Idzkiewicz / Wikipedia
Punkt Barana jest jednym z dwóch punktów, w których ekliptyka przecina się z równikiem niebieskim (drugim jest punkt Wagi). Gdy Słońce wejdzie w punkt Barana, wyznacza to też dzień równonocy wiosennej dla półkuli północnej, wtedy Słońce góruje w zenicie nad równikiem. Astronomiczna wiosna trwa do momentu przesilenia letniego, czyli sytuacji gdy Słońce będzie górować w zenicie nad zwrotnikiem Raka.
Co ciekawe, punkt Barana wcale nie znajduje się w konstelacji Barana. Był w niej położony około 2 tysiące lat temu, ale na skutek precesji osi obrotu Ziemi, punkt ten przesuwa się po ekliptyce i obecnie znajduje się w gwiazdozbiorze Ryb, a za kilkaset lat przesunie się do gwiazdozbioru Wodnika.
Początek wiosny ma wpływ na datę Wielkanocy, która jest ustalana jako pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni Księżyca przypadającej po 21 marca. Przy czym "kościelna pełnia Księżyca" nie jest tożsama z "astronomiczną pełnią Księżyca", stąd zdarzają się czasem lata, dla których reguła podana w poprzednim zdaniu nie będzie prawdziwa, gdyby stosować astronomiczne definicje. W tym roku początek astronomicznej wiosny mamy 20 marca, pełnię Księżyca 23 marca, a Wielkanoc 27 marca.
Pory roku zawdzięczamy połączeniu ruchu obiegowego Ziemi dookoła Słońca z nachyleniem osi obrotu Ziemi do płaszczyzny jej orbity (i tym samym też do płaszczyzny ekliptyki). Powoduje to, że w ciągu roku zmieniają się warunki oświetlenia poszczególnych obszarów na powierzchni Ziemi: maksymalna wysokość Słońca nad horyzontem i długość dnia od wschodu do zachodu Słońca, co wpływa w szczególności na panujące temperatury.
Istnieje kilka rodzajów pór roku. Astronomiczne pory roku są wyznaczane na podstawie momentów górowania Słońca nad równikiem lub zwrotnikami. Kalendarzowe pory roku trwają w okresach pomiędzy określonymi dniami roku. Klimatyczne pory roku definiuje się na podstawie średnich temperatur. Istnieją też fenologiczne pory roku, wyznaczane na podstawie rozwoju przyrody (wypuszczania liści, kwitnienia, rozsiewania nasion, zrzucania liści dla określonych gatunków roślin).
Na ilustracji:
Oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniu równonocy (zarówno marcowej, jak i wrześniowej). Źródło: Przemyslaw "Blueshade" Idzkiewicz / Wikipedia
