W nocy z 30 na 31 grudnia będzie miało miejsce ostatnie interesujące zjawisko astronomiczne tego roku. W sylwestrową noc Srebrny Glob zakryje najjaśniejszą gwiazdę z konstelacji Byka - Aldebarana.
Wieczorem 30 grudnia, niedługo po zachodzie Słońca, Księżyc będzie widoczny na niebie nisko nad wschodnim horyzontem. Tuż nad Księżycem, będącym wówczas w fazie około 93%, dostrzeżemy gwiazdę Aldebaran o jasności 0,8 magnitudo. O godzinie 02:23 gwiazda nagle zniknie nam z oczu - nastąpi jej zakrycie przez Księżyc. Zniknięcie może niektórym wydawać się nieuzasadnione, ponieważ gwiazdę zasłoni lekko nieoświetlona część Księżyca. Przez około 48 minut Aldebaran będzie niewidoczny i o godz. 03.11 wyłoni się zza Księżyca.
Tej również nocy warto skierować swój wzrok kilka stopni na zachód - wówczas ujrzymy urzekający widok jasnej gromady otwartej Plejady (M45), znanych też jako Siedem Sióstr. Za pomocą lornetki o średnim polu widzenia powinniśmy bez większego trudu rozróżnić co najmniej dziesięć jasnych gwiazd gromady, która posiada charakterystyczny kształt przypominający znacznie pomniejszony Wielki Wóz. Większość spośród nich to błękitne olbrzymy typu widmowego B.
Jeśli dysponujemy kamerą CCD, która jest w stanie zarejestrować moment zakrycia Aldebarana - bez wahania użyjmy jej, ponieważ na pewno znacząco pomoże to późniejszej analizie zjawiska. Być może też będziemy mogli pochwalić się innym uzyskanym materiałem. Zachęcamy, by już znacznie wcześniej, nawet kilkadziesiąt minut przed początkiem zakrycia, zacząć zbieranie danych, tak by później mieć całkowitą pewność, że zdołaliśmy zarejestrować początek jak i koniec zjawiska.
W Polsce działa też między innymi Sekcja Obserwacji Pozycji i Zakryć należąca do Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (PTMA), która skupia głównie osoby zainteresowane wykonywaniem tego typu obserwacji, a także prowadzeniem prac obliczeniowych związanych z tymi zjawiskami. Dlatego zachęcamy, by uzyskane wyniki naszych pomiarów z nocy 30/31 grudnia w miarę możliwości przesyłać do centrali SOPiZ PTMA - mają one szansę przyczynić się one do lepszego poznania natury zjawisk zakryciowych.
Wszystkim obserwatorom ostatniego w tym roku zakrycia życzymy powodzenia podczas prowadzonych obserwacji!
Autor: Adam Tużnik
Więcej informacji:
- Almanach Astronomiczny na rok 2017 - zawiera m.in. spis różnych zjawisk astronomicznych w całym roku
- Almanach w wersji na smartfony i tablety
- "Urania nr 6/2017" - "Czy Kopernik się pomylił? Gdy Księżyc spotyka Aldebarana..."
Na ilustracji:
Położenie Księżyca i Aldebarana nad południowo - zachodnim horyzontem, około godziny 02:00 dla centralnej Polski. Źródło: stellarium.org