W zgrubieniu centralnym Drogi Mlecznej astronomowie zaobserwowali gwiazdę, która porusza się nadspodziewanie szybko w stosunku do innych jej sąsiadek. Prawie 500 km/s, a to niewiele wolniej niż prędkość ucieczki z Galaktyki. Badania przeprowadziła międzynarodowa grupa badawcza z licznym udziałem polskich astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Zespół badawczy, którym kierował Andrea Kunder z Instytutu Astrofizycznego Leibniza w Poczdamie (Niemcy), dokonał pomiarów prędkości dla 100 starych gwiazd typu RR Lyrae w zgrubieniu centralnym naszej Galaktyki. W przypadku jednej z gwiazd okazało się, że ma prędkość bardzo nietypową dla obiektów w tym obszarze - 482 km/s, czyli pięć razy więcej niż spodziewana i niewiele mniej niż prędkość ucieczki z Drogi Mlecznej.
W składzie międzynarodowego zespołu badawczego znalazła się liczna grupa polskich astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego: R. Poleski, A. Udalski, M. K. Szymański, I. Soszyński, G. Pietrzyński, K. Ulaczyk, Ł. Wyrzykowski, P. Pietrukowicz, J. Skowron, S. Kozłowski oraz P. Mróz.
Gwiazdy typu RR Lyrae należą do gwiazd zmiennych pulsujących. Wszystkie mają prawie takie same jasności, dzięki temu bardzo łatwo wyznaczyć odległości do tych obiektów. Pierwowzorem, który dał nazwę całemu typowi, jest gwiazda z konstelacji Lutni (o nazwie RR Lyrae i jasności 7-8 magnitudo, czyli dostrzegalna przez lornetkę). Obecnie w kierunku na zgrubienie galaktyczne znanych jest około 38 tysięcy gwiazd typu RR Lyrae.
Po ustaleniu odległości, niemiecki zespół spróbował odtworzyć orbity gwiazd w ciągu ostatniego miliarda lat, aby ustalić skąd mogły pochodzić. Zdecydowanie wyróżniająca była "szybka" gwiazda, która ma oznaczenie MACHO 176.18833.411. Przebieg orbity wskazuje, że nie pochodzi ona ze zgrubienia galaktycznego, a dostała się w ten rejon z halo naszej Galaktyki.
Zgrubienie galaktyczne ma kształt przypominający orzeszek ziemny i stanowi centralny obszar Drogi Mlecznej. Rozciąga się na około 10 tysięcy lat świetlnych. W jego skład wchodzi gazu, pył i stare gwiazd. Naukowcy przypuszczają, że wśród tych gwiazd mogą być rekordzistki pod względem wieku – najstarsze gwiazdy naszej Galaktyki. Jednak nietypowy przypadek MACHO 176.18833.411 może skomplikować te poszukiwania, gdyż dana kandydatka może być tylko przejściowym gościem i wcale nie pochodzić z obszarów zgrubienia galaktycznego.
Odkrycia dokonano w ramach projektu o nazwie Bulge RR Lyrae Radial Velocity Assay (BRAVA-RR).
Zespół badawczy, którym kierował Andrea Kunder z Instytutu Astrofizycznego Leibniza w Poczdamie (Niemcy), dokonał pomiarów prędkości dla 100 starych gwiazd typu RR Lyrae w zgrubieniu centralnym naszej Galaktyki. W przypadku jednej z gwiazd okazało się, że ma prędkość bardzo nietypową dla obiektów w tym obszarze - 482 km/s, czyli pięć razy więcej niż spodziewana i niewiele mniej niż prędkość ucieczki z Drogi Mlecznej.
W składzie międzynarodowego zespołu badawczego znalazła się liczna grupa polskich astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego: R. Poleski, A. Udalski, M. K. Szymański, I. Soszyński, G. Pietrzyński, K. Ulaczyk, Ł. Wyrzykowski, P. Pietrukowicz, J. Skowron, S. Kozłowski oraz P. Mróz.
Gwiazdy typu RR Lyrae należą do gwiazd zmiennych pulsujących. Wszystkie mają prawie takie same jasności, dzięki temu bardzo łatwo wyznaczyć odległości do tych obiektów. Pierwowzorem, który dał nazwę całemu typowi, jest gwiazda z konstelacji Lutni (o nazwie RR Lyrae i jasności 7-8 magnitudo, czyli dostrzegalna przez lornetkę). Obecnie w kierunku na zgrubienie galaktyczne znanych jest około 38 tysięcy gwiazd typu RR Lyrae.
Po ustaleniu odległości, niemiecki zespół spróbował odtworzyć orbity gwiazd w ciągu ostatniego miliarda lat, aby ustalić skąd mogły pochodzić. Zdecydowanie wyróżniająca była "szybka" gwiazda, która ma oznaczenie MACHO 176.18833.411. Przebieg orbity wskazuje, że nie pochodzi ona ze zgrubienia galaktycznego, a dostała się w ten rejon z halo naszej Galaktyki.
Zgrubienie galaktyczne ma kształt przypominający orzeszek ziemny i stanowi centralny obszar Drogi Mlecznej. Rozciąga się na około 10 tysięcy lat świetlnych. W jego skład wchodzi gazu, pył i stare gwiazd. Naukowcy przypuszczają, że wśród tych gwiazd mogą być rekordzistki pod względem wieku – najstarsze gwiazdy naszej Galaktyki. Jednak nietypowy przypadek MACHO 176.18833.411 może skomplikować te poszukiwania, gdyż dana kandydatka może być tylko przejściowym gościem i wcale nie pochodzić z obszarów zgrubienia galaktycznego.
Odkrycia dokonano w ramach projektu o nazwie Bulge RR Lyrae Radial Velocity Assay (BRAVA-RR).
Więcej informacji:
Źródło: Instytut Astrofizyczny Leibniza w Poczdamie (AIP)
Na ilustracji:
Wizualizacja możliwego przebiegu orbity szybkiej gwiazdy MACHO 176.18833.411 obserwowanej obecnie w zgrubieniu galaktycznym Drogi Mlecznej. Żółty punkt oznacza pozycję Słońca, a czerwony szybkiej gwiazdy. Źródło: AIP / J. Fohlmeister, A. Kunder.
