Przejdź do treści

Nagroda F. Wilczka FAIS UJ: Nowa kategoria planet pozasłonecznych – planety swobodne

Laureat Nagrody im. Franka Wilczka

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Polskie Towarzystwo Astronomiczne przedstawiają postać dr. Przemysława Mroza, Laureata I edycji Nagrody im. Franka Wilczka - wybitnego polskiego astronoma.

Zgodnie z decyzją Komitetu Nagrody im. Franka Wilczka, Laureatem I edycji konkursu został dr Przemysław Mróz za osiągnięcie zatytułowane „Nowa kategoria planet pozasłonecznych – planety swobodne”.

Dr Przemysław Mróz jest absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora uzyskał w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Jego badania dotyczą głównie zastosowań zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego w astrofizyce, zajmuje się również badaniem budowy, historii Drogi Mlecznej i sąsiednich galaktyk, gwiazd zmiennych i wybuchowych. Dr Mróz jest autorem i współautorem ponad 150 publikacji w recenzowanych czasopismach naukowych (w tym kilku w najbardziej prestiżowych “Nature” i “Science”). Obecnie przebywa na stażu podoktorskim w California Institute of Technology w Stanach Zjednoczonych.

Do tej pory odkryto tysiące planet pozasłonecznych. Większość z nich nie przypomina planet w naszym Układzie Słonecznym, jednak wszystkie posiadają jedną wspólną cechę – krążą wokół gwiazdy. Astronomowie od dawna przewidywali istnienie tzw. planet swobodnych, wyrzuconych z macierzystych układów planetarnych i niezwiązanych grawitacyjnie z żadną gwiazdą. Planety swobodne, z wyjątkiem bardzo młodych obiektów, nie emitują światła i nie można ich obserwować bezpośrednio.

Dr Mróz wykorzystał zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego zaobserwowane przez przegląd nieba OGLE do zmierzenia częstości występowania i zbadania własności planet swobodnych krążących w Drodze Mlecznej. Pokazał m.in., że planety swobodne o masach zbliżonych do Jowisza występują znacznie rzadziej niż wcześniej szacowano. Po raz pierwszy odkrył kilka zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego wywołanych prawdopodobnie przez planety swobodne o masach zbliżonych do masy Ziemi, których istnienie było przewidywane przez teorie formowania się układów planetarnych. Wyniki badań dr. Mroza, opublikowane w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, odbiły się szerokim echem wśród społeczności astronomicznej i były do tej pory cytowane już ponad 2300 razy.

Nagroda im. Franka Wilczka została powołana w celu uhonorowania młodych, wybitnych naukowców, którzy dokonali znaczącego odkrycia w dziedzinie fizyki, astronomii lub pokrewnych dziedzin nauki. Opiekunami Nagrody są prof. Frank Wilczek oraz Dziekan Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

 

Ceremonia wręczenia nagrody odbywa się w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie we wrześniu, w którym Nagroda im. Franka Wilczka jest przyznawana. W ceremonii Laureat bierze udział osobiście. Na zakończenie ceremonii wręczenia Nagrody im. Franka Wilczka, Laureat wygłasza wykład na temat związany z nagrodzonym osiągnięciem. Tegoroczny wykład odbył się w piątek 16 października 2020 r. za pośrednictwem platformy Zoom.

 

Laureat I edycji Nagrody im. Franka Wilczka

Na zdjęciu: dr Przemysławem Mróz.

 

Czytaj więcej:

 

Źródło: UJ FAIS/PTA

Publikacja: Elżbieta Kuligowska

Reklama