Wraz z początkiem 2004 r. rozpoczynamy nowy cykl poświęcony interesującym obiektom astronomicznym (o jasnościach wizualnych większych niż 12 mag.), które mogą być obserwowane przez miłośników astronomii. Głównym celem przeglądu będą tzw. obiekty mgławicowe: gromady gwiazd (otwarte i kuliste), mgławice (dyfuzyjne, refleksyjne i planetarne) oraz galaktyki.

Kolejne wydania PORADNIKA OBSERWATORA będą poświęcone poszczególnym gwiazdozbiorom uszeregowanym w kolejności alfabetycznej (widocznym z obszaru Polski). Prezentowane treści nie będą ograniczały się tylko do zestawienia listy takich obiektów, ale także będą zawierały informacje na temat parametrów sprzętu obserwacyjnego.

Warto podkreślić, że znaczna część mgławic emisyjnych ma rozmiary kątowe na sferze niebieskiej znacznie większe od Księżyca w pełni. Fakt ten można wyraźnie dostrzec na fotografiach wykonanych za pomocą obiektywów fotograficznych o ogniskowych z zakresu 50–135 mm. Również rozmiary kątowe wielu galaktyk są znaczne i zawierają się w przedziale od kilku do kilkunastu minut kątowych. I podobnie jak w przypadku mgławic swoje prawdziwe oblicze i rozmiary ujawniają dopiero na fotografiach.

Podawane współrzędne (α — rektascensja, δ — deklinacja) odnoszą się do epoki 2000.0, a jasności do zakresu wizualnego (m_V).

IC 239 [α: 2^h 36^m 27,9^s, δ: +38° 58' 11''] — galaktyka spiralna o jasności 11,1 mag. i rozmiarach kątowych 4,6' × 4,3'. Sugerowana średnica zwierciadła teleskopu powinna wynosić 150-200 mm, a powiększenie 50-100×. W przypadku fotografowania efektywna ogniskowa powinna wynosić 1500-3000 mm. NGC 205 (M 110) [α: 0^h 40^m 22,5^s, δ: +41° 41' 11''] — galaktyka eliptyczna o jasności 8,1 mag. i rozmiarach 21,9' × 10,9'. Obiekt ten zobaczymy już w lornetce 7 × 50 jako niewielką plamkę znajdującą się w pobliżu galaktyki M 31. Do sfotografowania NGC 205 można użyć obiektywu o ogniskowej 500-1500 mm. NGC 221 (M 32) [α: 0^h 42^m 41,8^s, δ: +40° 51' 54''] — galaktyka eliptyczna o jasności 8,1 mag. i rozmiarach 7,6' × 5,8. Galaktykę NGC 221 podobnie jak NGC 205 dostrzeżemy w lornetce 7 × 50 w sąsiedztwie M 31. Fotografując NGC 221, powinniśmy użyć ogniskowej 1000-2000 mm. NGC 224 (M31) [α: 0^h 42^m 44,4^s, δ: +41° 16' 8''] — galaktyka spiralna o jasności 3,4 mag. i rozmiarach 180' × 63'. Jest to największa pod względem rozmiarów kątowych galaktyka jaką można dostrzec na niebie północnym. Jej centralne części widoczne są okiem nieuzbrojonym jako niewielka plamka. Jednak już na zdjęciach wykonanych za pomocą obiektywów fotograficznych o ogniskowych 200-500 mm M 31 ukaże nam swój kształt i okazałe rozmiary. Jak są one duże niech świadczy fakt, że na tle tej galaktyki moglibyśmy umieścić 12 tarcz Księżyca w pełni! NGC 404 [α: 1^h 9^m 27^s, δ: +35° 43' 3''] — galaktyka spiralna o jasności 10,3 mag. i rozmiarach kątowych 3,4' × 3,4'. Do obserwacji tej galaktyki powinniśmy użyć teleskopu o średnicy co najmniej 100 mm i powiększeniu 50-100 razy. W przypadku fotografowania NGC 404 ogniskowa powinna wynosić ponad 2000 mm. NGC 752 [α: 1^h 57^m 48^s, δ: +37° 41' 0''] — gromada otwarta gwiazd (60 członków) o jasności 5,7 mag. i średnicy 50'. Gromadę będziemy mogli zobaczyć już w lornetce 20 × 60 lub lunecie o średnicy 60-80 mm. Fotografując NGC 752, najlepiej użyć ogniskowej 500-1000 mm. NGC 812 [α: 2^h 6^m 51,1^s, δ: +44° 34' 27''] — galaktyka spiralna o jasności 11,2 mag. i rozmiarach 3,2' × 1,5'. Obiekt ten dostrzeżemy w teleskopie o średnicy 150 mm, chociaż lepszy byłby 200-mm. Galaktyka NGC 812 jest trudnym obiektem do fotografowania, gdyż wymaga użycia ogniskowej około 3000 mm i bardzo długich czasów ekspozycji. NGC 891 [α: 2^h 22^m 33^s, δ: +42° 20' 48''] — galaktyka spiralna o jasności 9,9 mag. i rozmiarach kątowych 13' × 2,8'. Do obserwacji wizualnych powinniśmy użyć teleskopu o średnicy 100 mm i powiększeniu 30-60 razy. Ogniskowa obiektywu w przypadku obserwacji fotograficznych powinna wynosić od 500 do 1000 mm. NGC 956 [α: 2^h 32^m 24^s, δ: +44° 39' 0''] — gromada otwarta gwiazd (30 członków) o jasności 8,9 mag. i średnicy 7'. NGC 956 będziemy mogli dostrzec jako mglistą plamkę w lornetce 20 × 60 bądź w lunecie o średnicy 60-80 mm. Do fotografowania przydatny będzie jednak większy teleskop (o średnicy 100-150 mm) i ogniskowej około 2000 mm. NGC 7640 [α: 23^h 22^m 6,6^s, δ: +40° 50' 43''] — galaktyka spiralna o jasności 11,3 mag. i rozmiarach 11' × 2,5'. Odpowiedni teleskop powinien mieć średnicę 150-200 mm i powiększenie 50-80 razy. Fotografując NGC 7640, powinniśmy użyć ogniskowej 1000-2000 mm. NGC 7662 [α: 23^h 25^m 54,3^s, δ: +42° 32' 30''] — mgławica planetarna o jasności 8,6 mag. i rozmiarach 32' × 28'. Jeśli chcemy zobaczyć mgławicę NGC 7662, to powinniśmy użyć teleskopu o średnicy co najmniej 100 mm i powiększeniu 100-150 razy. Do jej sfotografowania wymagane są bardzo długie ogniskowe rzędu 3000-5000 mm. NGC 7686 [α: 23^h 30^m 12^s, δ: +49° 8' 0''] — gromada otwarta gwiazd (20 członków) o jasności 5,6 mag. i średnicy 14'. Można ją obserwować za pomocą lornetki 7 × 50 lub 20 × 60. W przypadku fotografowania NGC 7686 powinniśmy użyć ogniskowej około 1000 mm.