W dniu 20. czerwca tego roku przedstawiciele Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO, ang. European Southern Observatory) zainaugurowali w Chile budowę najpotężniejszego teleskopu optycznego, jaki do tej pory powstał. E-ELT czyli European Extremely Large Telescope będzie posiadał lustro segmentowe o średnicy 38 metrów, które pozwoli na obserwacje planet krążących wokół odległych gwiazd. Dla porównania, obecnie działające instrumenty tego typu mają zwierciadła o średnicy około 10 metrów. Nowy teleskop ma być gotowy do pracy w czerwcu 2024 roku.
ESO to konsorcjum skupiające astronomów z 14 państw europejskich oraz Brazylii (trwa procedura ratyfikacji umowy), powołane w 1962 roku w celu budowy i utrzymywania obserwatoriów astronomicznych na półkuli południowej. Większość instrumentów obserwacyjnych należących do ESO znajduje się w Chile. Również Polska czyni starania do przystąpienia do ESO.
E-ELT to nie jedyny instrument, który powstaje właśnie w Chile. Dwa lata temu, inna grupa astronomów rozpoczęła prace nad Gigantycznym Teleskopem Magellana (ang. Giant Magellan Telescope). Teleskop będzie posiadał czaszę złożoną z siedmiu ośmiometrowych luster połączonych w jedno zwierciadło o efektywnej średnicy 25 metrów. Trzy z tych luster zostały już wykonane i aktualnie są polerowane na Uniwersytecie w Arizonie. Kolejne lustro ma powstać w przyszłym roku. Teleskop ten ma umożliwić obserwacje z rozdzielczością 10 razy lepszą niż Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Wendy Freedmann, dyrektor Obserwatorium Carnegie, poinformowała, że naukowcy są już w końcowej fazie tworzenia korporacji, która będzie odpowiedzialna za budowę instrumentu. Badaczka zakłada, że budowa rozpocznie się jeszcze w tym roku.
Na Hawajach natomiast inna grupa astronomów planuje zbudować teleskop o średnicy 30 metrów, który nazwany zostanie po prostu Trzydziestometrowy Teleskop (ang. Thirty Meter Telescope). Teleskop postawiony zostanie na wulkanie Mauna Kea. To najwyższy szczyt na Pacyfiku, a także dom już dla 12 działających teleskopów. Jest to również święte miejsce dla wielu Hawajczyków, których przodkowie zostali tam pochowani. Dlatego, jak podkreśla Michael Bolte, zastępca dyrektora projektu, nie jest łatwą sprawą zdobyć pozwolenie na budowę instrumentu właśnie tam. Instrument jest inicjatywą amerykańsko-kanadyjską. Obserwacje prowadzone będą w zakresie widma od bliskiego ultrafioletu po średnią podczerwień.
Astronomowie z całego świata z niecierpliwością czekają na wyniki obserwacji wykonane przy pomocy nowych instrumentów.
Źródło: Alicja Wierzcholska | www.nytimes.com
Na zdjęciu: Wizualizacja Gigantycznego Teleskopu Magellana, który stanie w Chile. Źródło: Strona www Giant Magellan Telescope
