Międzynarodowy zespół astronomów kierowany przez dra hab. Andrzeja Niedzielskiego i prof. Aleksandra Wolszczana przy współudziale dra hab. Macieja Konackiego odkrył planetę o masie 4.6 masy Jowisza na orbicie wokół gwiazdy HD 17092.
Dr hab. Andrzej Niedzielski jest pracownikiem Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (CA UMK), prof. Aleksander Wolszczan pracownikiem Uniwersytetu Stanowego Pennsylwanii (PennState) oraz UMK, a dr hab. Maciej Konacki pracownikiem Centrum Astronomicznego Mikołaja Kopernika PAN w Toruniu.
Gwiazda HD 17092 to trzecia najmasywniejsza gwiazda z planetą dotychczas odkryta. Jest ona 2,3 razy cięższa od Słońca, a jej średnica jest dziesięciokrotnie większa. Gwiazda ta znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza, w odległości około 300 lat świetlnych od Ziemi i nie jest widoczna nieuzbrojonym okiem.
HD 17092 to tzw. czerwony olbrzym, gwiazda znacznie bardziej zaawansowana ewolucyjnie (starsza) niż nasze Słońce, które znajdzie się na podobnym etapie ewolucji za około 5 mld lat. Czerwone olbrzymy to gwiazdy, które wyczerpały już w swych jądrach wodór i ich źródłem energii jest wodór spalany w koncentrycznej otoczce, która w miarę czasu ‘wędruje’ ku zewnętrznym warstwom gwiazdy. W efekcie centralne obszary gwiazdy, pozbawione już wodoru, zapadają się pod wpływem grawitacji, a zewnętrzne ekspandują. Gwiazdy te stają się coraz większe, a ich temperatury maleją – stąd nazwa.
HD 17092 b została odkryta w wyniku szerokiego przeglądu prowadzonego we współpracy Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Przegląd ten obejmuje około 1000 gwiazd zaawansowanych ewolucyjnie, których prędkości radialne monitorowane są teleskopem Hobby-Eberly w Teksasie (HET) już od czterech lat. Ogromne rozmiary tego teleskopu, o średnicy głównego zwierciadła 9.2m, jednego z największych na świecie pozwalają na precyzyjne pomiary prędkości słabych, niewidocznych gołym okiem gwiazd. Obecnie osiągana rutynowo dokładność prędkości w ramach przeglądu to około 5 m/s czyli około 18 km/godz. W skład zespołu poza wymienionymi wyżej wchodzą mgr Grzegorz Nowak, doktorant w CA UMK w Toruniu, dr Gracjan Maciejewski, asystent w CA UMK w Toruniu, dr M. Shao i dr C. Gelino z Caltech/Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie, dr M. Shetrone z Obserwatorium McDonald w Teksasie i prof. L. Ramsey z PennState.
Źródło: www.umk.pl | Karolina Wojtkowska
Na ilustracji: Lokalizacja nowej egzoplanety.
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
