Przejdź do treści

Zaobserwowano jedną z najjaśniejszych nowych w historii

Kilka dni temu naukowcy ogłosili odkrycie bardzo niezwykłej gwiazdy nowej w Małym Obłoku Magellana, jednej z najbliższych galaktyk względem Drogi Mlecznej. W obserwacjach ma udział warszawski projekt OGLE.

Jak podało South African Astronomical Observatory (SAAO), międzynarodowa grupa badawcza użyła teleskopów w RPA, Australii i Ameryce Południowej, a także kosmicznego obserwatorium Swift do szczegółowego zbadnania gwiazdy nowej oznaczonej jako SMCN 2016-10a. Jej wybuch zauważono 14 października 2016 r. dzięki teleskopowi sieci MASTER, który pracuje w Argentynie. Później okazało się, że gwiazda ta przed wybuchem była monitorowana przez polski projekt OGLE już od 2010 r., dzięki czemu można było określić jakie miała własności przed tym zanim wybuchła jako nowa.

Wybuch nowej następuje w ciasnym układzie podwójnym gwiazd, w którym znajduje się biały karzeł i gwiazda ciągu głównego (można powiedzieć, że normalna gwiazda, taka jak Słońce) lub jej nieco odewoluowana wersja. W układzie takim zachodzi przepływ materii na białego karła od jego towarzyszki. Gdy w pewnym momencie przekroczone zostaną warunki krytyczne, na powierzchni białego karła dochodzi do wybuchu termojądrowego, a tym samym do nagłego pojaśnienia gwiazdy. Układ podwójny dalej istnieje i za pewien czas znowu może nastąpić wybuch nowej.

Gwiazda SMCN 2016-10a znajduje się w Małym Obłoku Magellana. Odległość do tej galaktyki to około 200 tysięcy lat świetlnych. SMCN 2016-10a jest najjaśniejszą nową zarejestrowaną w tej galaktyce, a jednocześnie jedną z najjaśniejszych dostrzeżowych w ogóle w historii. Naukowcy podają, że w maksimum blasku nowa SMCN 2016-10a miała co najmniej taka jasność, jak Nova CP Pup oraz V1500 Cyg, czyli dwie najjaśniejsze znane nowe.

Co ciekawe, w Małym Obłoku Magellana wybuchy nowych zachodzą rzadko, jeśli porównamy to z Drogą Mleczną. W Drodze Mlecznej rejestruje jest to około 35 nowych w ciągu roku, aw przypadku Małego Obłoku Magellana, nowa SMCN 2016-10a jest pierwszą od 2012 roku.

Badania prowadzono w różnych zakresach długości fali, takich jak światło widzialne, ultrafiolet, promieniowanie rentgenowskie. Obserwacje były wykonywane technikami fotometrii, spektroskopii, zbadano także polaryzację światła. Wyniki analiz przedstawiono w publikacji, która ukaże się w czasopiśmie naukowym „Monthly Notices of Royal Astronomical Society”, której pierwszym autorem jest Elias Aydi, doktorant z South African Astronomical Observatory (SAAO) i University of Cape Town (UCT). Na liście autorów mamy dwa polskie nazwiska: Przemysław Mróz oraz Andrzej Udalski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Zdjęcie nowej SMCN 2016-10a przed i po wybuchu. Źródło: OGLE.

Widmo gwiazdy nowej SMCN 2016-10a w Małym Obłoku Magellana uzyskane teleskopem SALT. Źródło: SAAO.

Artystyczna wizja wybuch gwiazdy nowej. Źródło: David A. Hardy & PPARC.

Więcej informacji:

 

Źródło: SAAO

 

Reklama