Zaobserwowano różnice temperatur na jednej ze skalistych egzoplanet

Planeta Janssen, znana do niedawna tylko pod nazwą 55 Cancri e, jest tzw. superziemią, krążącą 40 lat świetlnych od nas. W skali kosmicznej jest to niemal nasze najbliższe sąsiedztwo. Planeta jest dwukrotnie większa od naszej Ziemi i ośmiokrotnie bardziej masywna, przy czym okrąża swoją macierzystą gwiazdę w ciągu 18 godzin po orbicie o małym promieniu. Bliska odległość od gwiazdy powoduje, że na powierzchni planety jest gorąco. Bardzo gorąco...
Dzięki obserwacjom dokonanym Kosmicznym Teleskopem Spitzera udało się wykonać mapę temperatury 55 Cancri e, w wyniku czego wiemy, że obiekt podzielony jest na dwie "krainy klimatyczne". Podział ten jest rezultatem obrotu synchronicznego planety Janssen, w skutek czego jedna ze stron (strona dzienna) jest zawsze zwrócona w kierunku gwiazdy, z kolei strona nocna pozostaje nieoświetlona. Analogiczny obrót synchroniczny występuje między naszą Ziemią i Księżycem.
Sytuacja ta sprawia, że na dziennej stronie planety Janssen temperatura powierzchni dochodzi do ponad 2400 'C, przy czym na nocnej stronie jest dużo chłodniej i najniższa temperatura osiąga tam nieco ponad 1100 'C. Tak duże różnice temperatur świadczą o tym, że ciepło nie jest równomiernie rozprowadzane po całej planecie i naukowcy zastanawiają się, co może być tego przyczyną. Zgodnie z najbardziej prawdopodobną teorią, dzienna strona pokryta jest rzekami lawy i basenami bardzo gorącej magmy, z kolei nocną stronę pokrywają obszary zastygłej lawy, podobne do tych występujących na Hawajach. Zastygnięta lawa nie jest w stanie przewodzić tak dobrze ciepła z dziennej strony planety, co przy braku gęstej atmosfery powoduje różnice w temperaturze pomiędzy obiema stronami Janssen.
Dostrzeżenie zróżnicowanej temperatury na opisywanej planecie, a w przyszłości pewnie na innych egzoplanetach, możliwe było dzięki zastosowaniu nowej techniki kalibracji przyrządów Teleskopu Spitzera, dzięki czemu możliwa jest analiza pojedynczych pikseli. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Nature.
Planeta Janssen odkryta została w 2004 r. i najprawdopodobniej składa się głównie z węgla, przy czym jedna trzecia, z powodu panujących temperatur i ciśnienia, występuje w postaci diamentu.
Więcej informacji:
Źródło: NASA
Opracowanie:
Grzegorz Iwanicki
Na ilustracji: Wykres przedstawiający zmianę jasności planety 55 Cancri e zaobserwowaną przez Teleskop Spitzera. Źródło: NASA/JPL-Caltech/University of Cambridge.