Przejdź do treści

Życie gromady otwartej: stado kosmicznych kaczek

Gromada Dzika Kaczka M11

Ten pełen jasnych gwiazd obraz to zaledwie część obiektu znanego jako Messier 11 – otwartej gromady gwiazd położonej w południowej konstelacji Scutum (Tarcza). Messier 11 znana jest również pod nazwą Gromady Dzika Kaczka, bowiem jej najjaśniejsze gwiazdy tworzą bardzo charakterystyczny kształt litery „V”, który nieco przypomina stado kaczek w locie.

M11 to także jedna z najbogatszych i zarazem najbardziej zwartych spośród znanych gromad gwiazd. Po przebadaniu najjaśniejszych i najgorętszych gwiazd ciągu głównego znajdujące się w tej gromadzie astronomowie zdołali oszacować, że uformowała się ona około 220 milionów lat temu. Gromady otwarte zazwyczaj składają się przy tym z mniejszej ilości sporo młodszych gwiazd w porównaniu z typowo starszymi, zwartymi gromadami kulistymi. Messier 11 nie jest wyjątkiem od tej reguły – w jej centrum znajduje się wiele niebieskich, gorących i najmłodszych gwiazd obserwowanych w gromadach.

Dzika Kaczka

Na zdjęciu: Gromada Dzika Kaczka sfotografowana przez 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO w Obserwatorium La Silla w Chile. Niebieskie gwiazdy w środku obrazu to gwiazdy gromady. Każda gwiazda w gromadzie ma około 250 mln lat.
Źródło: ESO

Czas życia typowych gromad otwartych jest również stosunkowo krótki – przynajmniej w porównaniu z żywotnością gromad kulistych. Gwiazdy w gromadach otwartych są od siebie bardziej oddalone, dzięki czemu nie są ze sobą tak silnie związane grawitacyjnie. Powoduje to, że wszelkie większe siły grawitacyjne łatwiej i szybciej odciągają je od gromad. W rezultacie Messier 11 prawdopodobnie rozproszy się całkowicie w ciągu kilku kolejnych milionów lat, gdy jej gwiazdy zostaną jedna po drugiej odciągnięte przez inne obiekty kosmiczne znajdujące się w pobliżu.

 

M11 - Stellarium

Na ilustracji: M11 – położenie na niebie (półkula północna, średnie szerokości geograficzne)
Źródło: Image courtesy of Stellarium

Gromada M11 jest przedstawiona w słynnym katalogu Messier-Hubble, który zawiera niektóre z najbardziej fascynujących obiektów widocznych na niebie z północnej półkuli Ziemi. Więcej zdjęć NASA i inne obiekty z katalogu Messiera można zobaczyć między innymi pod adresem.

 

Czytaj więcej:

Źródło: ESA

Opracowanie: Elżbieta Kuligowska

Zdjęcie powyżej: M11 z Hubble'a.

Źródło: ESA/Hubble & NASA, P. Dobbie et al.

Reklama