Druga połowa stycznia 2024 to 12 startów rakiet orbitalnych. Co zaskakujące aż dwa należały do Iranu. Wystartowała też pierwsza w tym roku misja załogowa do stacji ISS, a firma Virgin Galactic wykonała kolejny lot turystyczny. Jak zwykle za nami też dużo startów z satelitami Starlink.
Nowe Starlinki
SpaceX kontynuuje intensywny program budowy megasieci satelitarnej Starlink. 15 stycznia 2024 r. zaledwie dzień po ostatnim starcie miał miejsce kolejny lot rakiety Falcon 9. Misję Starlink 6-37 przeprowadzono z kosmodromu Cape Canaveral na Florydzie. Na powłokę orbitalną nr 6 trafiły 23 satelity serii Starlink V2 mini.
Przypomnijmy, że Starlink to sieć wielu tysięcy satelitów na niskiej orbicie okołoziemskiej dostarczających dostęp do Internetu. Z usług korzysta już na całym świecie ponad 2 mln użytkowników, głównie w miejscach gdzie usługi naziemne są niedostępne bądź zawodne.
W misji skorzystano z usług używanego dolnego stopnia rakiety Falcon 9, który wykonał już przed tym 11 lotów. Człon ponownie po wykonanej pracy wrócił na Ziemię, lądując na barce ASOG na Oceanie Atlantyckim.
Załoga misji Axiom 3. Źródło: SpaceX.
Pierwsza misja do stacji kosmicznej w 2024
Obecnie na orbicie okołoziemskiej funkcjonują dwie wielomodułowe załogowe stacje orbitalne: Międzynarodowa Stacja Kosmiczna i chińska stacja Tiangong. I to właśnie do tej drugiej stacji poleciała pierwsza w tym roku misja.
Rakieta Długi Marsz 7 wystartowała 17 stycznia z kosmodromu Wenchang i wyniosła w kierunku kompleksu statek towarowy Tianzhou 7. Lot się powiódł, a statek po serii manewrów orbitalnych zadokował do tylnego portu modułu Tianhe. Przysłane zaopatrzenie wypakuje obecna 3-osobowa półroczna ekspedycja Shenzhou 17. W Tianzhou 7 zmieściło się prawie 7,5 t towaru, sprzętu dla stacji, paliwa, wody oraz powietrza.
Prywatny lot załogowy do ISS
Zaledwie 3 dni po ostatnim starcie z Florydy, ponownie wystrzelono stamtąd rakietę Falcon 9. Tym razem celem było wyniesienie w kierunku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej statku Crew Dragon z prywatną misją załogową Axiom 3.
Axiom 3 to już 3. komercyjna misja do stacji ISS organizowana przez firmę Axiom Space we współpracy ze SpaceX. Pierwsza taka misja odbyła się w 2022 r. Podobnie jak w poprzednich, w tej również bierze udział czterech astronautów – pierwsza całkowicie europejska załoga. W momencie publikacji tego podsumowania (31 stycznia) astronauci szykują się już do powrotu na Ziemię. Więcej o misji i składzie pisaliśmy w osobnym artykule.
Iran debiutuje z rakietą Qaem 100
W Iranie debiutowała nowa rakieta orbitalna. Z kosmodromu w pobliżu miasta Shahrud, ponad 300 km na wschód od Teheranu wystartowała rakieta Qaed 100. W udanym locie wyniosła na orbitę niewielkiego eksperymentalnego satelitę Sorayya.
Qaed 100 to rakieta rozwijana przez Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej. To trzystopniowa konstrukcja, której wszystkie człony są napędzane paliwem stałym. Społeczność międzynarodowa uważa, że program rakiet orbitalnych Iranu to przykrywka do rozwoju rakiet balistycznych, mogących w przyszłości przenosić ładunki nuklearne.
Start rakiety Lijian 1. Źródło: Xinhua.
Chińskie obserwacje z orbity
Z kosmodromu Jiuquan w Chinach wystartowała 23 stycznia rakieta Lijian 1 (znana też po angielsku jako Kinetic 1). To 4-stopniowy system napędzany na paliwo stałe. Rakietę rozwija firma CAS Space, działająca pod egidą Chińskiej Akademii Nauk. Był to jej 3. lot.
W misji wyniesiono 5 małych satelitów dla firmy Minospace. Wysłane ładunki będą służyły do monitoringu CO2, obserwacji Ziemi w świetle widzialnym z wysoką rozdzielczością (poniżej 0,5 m/px) oraz obserwacji radarowej SAR.
Misja Starlink 7-11
Dzień po chińskim locie ponownie startowała rakieta Falcon 9. Tym razem lot odbył się z kalifornijskiego ośrodka Vandenberg. W misji Starlink 7-11 wyniesiono 22 satelity wersji Starlink V2 mini.
Turyści nad granicą kosmosu
Firma Virgin Galactic wykonała pierwszy w tym roku turystyczny lot suborbitalny. W ubiegłym roku przedsiębiorstwo Richarda Bransona zaczęło regularnie wysyłać kosmicznych turystów w krótki lot do umownej granicy kosmosu. W misji Galactic 06 wzięło udział 4 turystów różnych narodowości: USA, Ukrainy i Austrii. Rakietoplan VSS Unity pilotowała doświadczona para CJ Sturckow (7. lot) i Nicola Pecile (3. lot).
Start rakiety Simorgh 28 stycznia 2024 r.
Iran po raz drugi
Iran zaskoczył kolejnym startem orbitalnym. Zaledwie 8 dni po ostatniej misji z innego irańskiego kosmodromu Semnan przeprowadzono udany lot rakiety Simorgh. Simorgh to dwustopniowy system nośny, który zadebiutował w 2017 r. ale do tej pory jego wszystkie 4 loty zakończyły się niepowodzeniem. Dodatkowo raz prawdopodobnie rakieta wybuchła na stanowisku jeszcze przed startem.
Teraz się udało i Simorgh wysłała 3 małe satelity. Największy ładunek Mahda o masie 32 kg jest satelitą eksperymentalnym o niewiadomym przeznaczeniu. Dwa mniejsze ładunki ważące po kilka kilogramów mają służyć wg oficjalnych informacji do testów systemów komunikacyjnych i nawigacji. Rakieta Simorgh w przeciwieństwie do wysłanej przez Iran wcześniej rakiety Qaed 100 jest użytkowana przez cywilny organ Irańskiej Agencji Kosmicznej.
Kolejny, tym razem podwójny lot Starlinków
W nocy 29 stycznia z dwóch różnych miejsc startowały rakiety Falcon 9 firmy SpaceX. Najpierw z Cape Canaveral na Florydzie wystrzelono misję Starlink 6-38 z 23 satelitami Starlink V2 mini. Kilka godzin później tego samego rodzaju ładunek w liczebności 22 wystartował z Vandenberg w misji Starlink 7-12.
Cygnus wiezie towar na ISS
Agresja Rosji na Ukrainę uniemożliwiła użytkowanie rakiety Antares 230. Firma Northrop Grumman musi zbudować nowy system orbitalny, by realizować dla NASA kontrakt wysyłania towaru na stację ISS w statku Cygnus. Zanim jednak nowa rakieta zadebiutuje, Cygnus poleci 3 razy na konkurencyjnej rakiecie Falcon 9 firmy SpaceX.
Pierwszy taki lot odbył się właśnie 30 stycznia. Z kosmodromu Cape Canaveral wystartowała rakieta Falcon 9 z misją Cygnus NG-20. Do stacji ISS poleciało prawie 4 t towaru. Więcej o misji i wysłanych eksperymentach naukowych napisaliśmy w osobnym artykule.
Start rakiety Electron z satelitami Skylark. Źródło: Rocket Lab.
Pierwsza komercyjna sieć śledzenia innych satelitów
W pierwszym w 2024 roku locie rakiety Electron firmy Rocket Lab wyniesiono 4 satelity Skylark. Statki zostały zbudowane i będą sterowane przez firmę Spire Global, ale ich ładunek ma służyć firmie NorthStar Earth & Space. Firma ma zbudować komercyjny system obserwacji satelitów na orbitach wokółziemskich. Ma dzięki temu wykrywać śmieci kosmiczne, ostrzegać przed kolizjami i pomagać w planowaniu manewrów unikających zderzeń dla swoich klientów.
Oprócz tego ładunku na satelitach Skylark umieszczono tradycyjny sprzęt firmy Spire Global: odbiorniki systemu śledzenia statków morskich i odbiorniki radiowe do wykonywania pośrednich meteorologicznych pomiarów atmosfery za pomocą sygnału satelitów nawigacyjnych.
Opracowanie: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Start misji Starlink 7-11. Źródło: SpaceX.
