Polska firma Creotech zrealizuje dla ESA projekt Twardowski – studium wykonalności satelity do mapowania zasobów Księżyca.
Oferta polskiego konsorcjum, którego liderem jest firma Creotech Instruments, została wybrana przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) do przygotowania Fazy 0/A najważniejszej europejskiej misji związanej z mapowaniem Księżyca. Celem projektu Twardowski jest zgromadzenie precyzyjnych danych pozwalających na wykorzystanie już pod koniec bieżącej dekady zasobów dostępnych na powierzchni naturalnego satelity Ziemi.
Firma Creotech Instruments będzie odpowiedzialna za projektowanie całej misji i satelity opartego na autorskiej platformie mikrosatelitarnej HyperSat. Pozostali członkowie konsorcjum, odpowiedzialni za ładunek optyczny, to Centrum Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN) oraz Instytut Nauk Geologicznych PAN. Wartość Fazy 0/A (projektowej) wyniesie 250 tysięcy EUR. Projekt rozpocznie się w styczniu 2024 roku i potrwa 12 miesięcy.
Projekt Twardowski wpisuje się w strategię spółki Creotech nakierowaną na komercjalizację autorskiej platformy HyperSat w celu osiągnięcia w kolejnych latach pozycji wiodącego dostawcy technologii mikrosatelitarnych w UE. Jest również zgodny z długookresowym planem zaangażowania ESA w eksplorację Księżyca – agencja która realizuje szerszy program E3P (European Exploration Envelope Programme), obejmujący m.in. eksplorację Księżyca oraz Marsa. Jednym z kluczowych projektów jest Lunar Mapper, dla którego scenariuszem może być koncepcja z projektu Twardowski.
Polskie konsorcjum, z Creotech jako liderem, zrealizuje studium wykonalności na najważniejszą europejską misję związaną z mapowaniem Księżyca. Projekt Twardowski wpisuje się doskonale w naszą strategię rozwoju oraz w ramy szeroko zaplanowanych i długoterminowych działań ESA nakierowanych na eksplorację naturalnego satelity Ziemi. To ogromne wyróżnienie dla naszej spółki i szansa wysłania na orbitę Księżyca najbardziej zaawansowanego technologicznie satelity do mapowania w historii rozwoju przemysłu kosmicznego. Satelita będzie oparty o naszą autorską platformę mikrosatelitarną HyperSat i przystosowany do operacji w głębokim kosmosie, w tym do bardzo wysokiej odporności na promieniowanie i obsługi dużego, zaawansowanego ładunku. Za projekt tego instrumentu badawczego odpowiadać będzie CBK PAN. Dzięki realizacji misji Twardowski i precyzyjnemu mapowaniu przez satelitę nasze dane umożliwią pełne wykorzystanie potencjału zasobów Księżyca poprzez ich przyszłe wydobycie, przetwarzanie, a nawet przetwórstwo na jego powierzchni. Tym samym w istotnym stopniu, jako polska firma komercyjna, przyczynimy się do ekspansji ludzkości w kosmos – komentuje dr hab. Grzegorz Brona, prezes zarządu Creotech Instruments S.A.
Konsorcjum dla misji Twardowski tworzą Creotech Instruments, lider odpowiedzialny za projektowanie całej misji i satelity, Instytut Nauk Geologicznych, który zdefiniuje wymagania dla misji oraz instrumentu naukowego, a także CBK PAN, odpowiedzialne za projekt instrumentu badawczego na podstawie założeń ING oraz ESA. Skala misji zakłada współpracę z dodatkowymi podmiotami, w tym z innych krajów, natomiast intencją jest utrzymanie kluczowych zadań po stronie polskich podmiotów w celu budowania narodowych kompetencji i podnoszenia znaczenia polskiego przemysłu kosmicznego na arenie międzynarodowej.
Satelita zaprojektowany dla misji Twardowski będzie oparty o autorską platformę mikrosatelitarną HyperSat i rozwiązania opracowane przez Creotech Instruments m.in. na potrzeby realizacji misji EagleEye. Projekt zakłada pełne dopasowanie platformy do funkcjonowania na orbicie Księżyca na wysokości 100–300 kilometrów oraz możliwość zmieniania pozycji między perycentrum i apocentrum. Instrument badawczy zostanie wyposażony w trzy lub cztery detektory pracujące w spektrum światła widzialnego oraz bliskiej, średniej i dalekiej podczerwieni. Zdjęcia Księżyca uzyskane w ramach misji Twardowski będą jednymi z najlepszych i najbardziej precyzyjnych z perspektywy obecnych planów podboju Srebrnego Globu.
Jak dodaje dr hab. Grzegorz Brona, wybór projektu Twardowski sprawia, że po pierwszej europejskiej misji Księżycowej SMART-1 sprzed 20 lat to właśnie Polska odegra kluczową rolę w kolejnym, drugim tego rodzaju projekcie realizowanym w Unii Europejskiej. Misja SMART-1 trwała blisko 3 lata i dostarczyła istotnych danych dotyczących geologii i składu chemicznego Księżyca; satelita do misji Twardowski będzie jednak wyposażony w instrumenty badawcze o lepszych parametrach, co pozwoli na dokonanie kolejnych istotnych odkryć i poszerzenia naszej wiedzy o Srebrnym Globie. Wykorzystanie zakresu widzialnego oraz podczerwieni umożliwi uzyskanie bardzo wyraźnych zdjęć i mapy najbardziej pożądanych minerałów i surowców, jakie kryją się na powierzchni Księżyca. Z analiz wynika, że będziemy w stanie pokryć nawet do 98% jego powierzchni, a w oparciu o dostarczone przez konsorcjum wysokiej jakości informacje mogą zostać szczegółowo zaprojektowane i wybudowane między innymi przyszłe księżycowe... kopalnie.
Wartość rynku związanego z eksploracją Księżyca jest prognozowana na ok. 170 miliardów dolarów w 2040 roku, uwzględniając transport, przetwarzanie danych oraz wydobycie i produkcję (więcej: Lunar market assessment 2021).
W lipcu 2023 roku Polska podjęła strategiczną decyzję o zwiększeniu krajowego zaangażowania w budżet ESA o dodatkowe 295 mln euro w latach 2023–2025. Mechanizm składki krajowej do ESA pozwala na odzyskanie niemal całości wpłaconych środków w postaci projektów i zleceń od ESA dla krajowych firm. Na przestrzeni ostatnich 10 lat Creotech zrealizował wspólnie z ESA łącznie 25 projektów kosmicznych, stając się jednocześnie jednym z największych polskich kontrahentów i firmą pierwszego wyboru w Europie Środkowej dla kluczowych projektów Agencji. Spółka prowadzi obecnie rozmowy z ESA na temat kilku innych misji kosmicznych opartych na jej autorskiej platformie mikrosatelitarnej HyperSat.
Creotech Instruments S.A. to wiodący polski producent satelitów, systemów i podzespołów satelitarnych oraz zaawansowanej elektroniki dedykowanej m.in. do systemów sterowania komputerami kwantowymi. Jako jedyny w Polsce osiągnął zdolność do budowy mikrosatelitów, czyli satelitów o wadze od dziesięciu do kilkudziesięciu kilogramów. Spółka posiada w Polsce własne zakłady produkcyjne elektroniki oraz zaplecze integracji małych satelitów. Firma jest jednym z największych polskich kontrahentów ESA i regularnie dostarcza swoje rozwiązania do najnowocześniejszych i najbardziej zaawansowanych technologicznie instytucji badawczych świata m.in. Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w Genewie, MIT, uniwersytetów w Oksfordzie i Berkeley czy Instytutu Badań Ciężkich Jonów GSI w Niemczech.
Źródło: Creotech Instruments S.A.
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na zdjęciu: Grzegorz Brona – CEO Creotech Instruments
