Dzięki obserwacjom za pomocą kosmicznego teleskopu Gaia astronomom udało się wykryć dwa strumienie gwiazd, które uformowały się 12 miliardów lat temu. Być może te pradawne struktury przyczyniły się do powstania Drogi Mlecznej.
Shakti i Shiva to nazwy dwóch strumieni gwiazd tak starych, że przypuszczalnie powstały przed ukształtowaniem się najstarszych części ramion spiralnych i dysku Drogi Mlecznej. Nasza galaktyka mocno zmieniła się od czasów, gdy pojawiły się wspomniane gwiazdy, trudno więc było oczekiwać, że uda się je wyróżnić jako spójną grupę. Jednak Khyat Malhan z Instytutu Maxa Plancka ds. Astronomii (Max-Planck-Institut für Astronomie, tj. MPIA) w Heidelbergu oraz jego współpracownikom udało się wykryć te dwa pradawne strumienie gwiazd.
Było to możliwe dzięki danym zebranym przez kosmiczne obserwatorium Gaia, które mierzy odległości do gwiazd, a także inne ich własności, w tym skład chemiczny. Po zwizualizowaniu wszystkich orbit obliczonych na podstawie danych z Gai dostrzeżono dwie nieznane wcześniej struktury wśród gwiazd o specyficznym składzie chemicznym.
Strumienie te mają masy po około 10 milionów mas Słońca, a wiek zawartych w nich gwiazd szacowany jest na 12–13 miliardów lat. Gwiazdy z tych strumieni poruszają się po bardzo podobnych orbitach i mają podobny skład chemiczny; stąd przypuszczenie, iż mogły uformować się w osobnych fragmentach, które połączyły się z Drogą Mleczną na wczesnym etapie ewolucji naszej galaktyki.
Strumienie gwiazd Shakti i Shiva są do siebie podobne, ale nie identyczne. Gwiazdy z pierwszego z nich mają orbity trochę bardziej oddalone od centrum Drogi Mlecznej i bardziej kołowe.
Przypuszcza się, że Droga Mleczna powstała w efekcie połączenia się wielu długich, nieregularnych włókien gazu i pyłu, które zwijały się razem i w których tworzyły się gwiazdy. Być może strumienie gwiazd Shakti i Shiva to dwie z takich pierwotnych cegiełek naszej galaktyki.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: ESA
Ilustracja: Różne podstruktury gwiazdowe w Drodze Mlecznej. Wskazano m.in. dwa nowe odkrycia – strumienie gwiazd Shakti i Shiva. Źródło: ESA/Gaia/DPAC/K. Malhan et al. (2024); CC BY-SA 3.0 IGO