Podczas badań klasycznych nowych przy użyciu sieci VLBA jedna z badaczek odkryła dowody wskazujące na możliwość błędnej klasyfikacji tych obiektów jako "zwykłych". Nowe obserwacje wykazały emisję nietermiczną pochodzącą od klasycznej nowej z towarzyszącym jej karłem.
Wyniki badań zostały opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
V1674 Herculis jest klasyczną nową, z białym karłem oraz drugim karłem jako towarzyszem. Obecnie jest to najszybsza klasyczna nowa zaobserwowana w historii. Podczas badań V1674Her za pomocą światowej sieci anten Very Long Baseline Array (VLBA), Montana Williams, absolwentka New Mexico Tech kierująca tymi badaniami, potwierdziła nieoczekiwane zjawisko – emisję nietermiczną pochodzącą z nowej. Otrzymane dane są istotne, gdyż dają Williams i jej współpracownikom wiele informacji na temat tego, co naprawdę dzieje się w tym układzie. Odkrycie zespołu różni się od obserwacji typowych eksplozji wywołanych ciepłem, które naukowcy już wcześniej oczekiwali w przypadku nowych klasycznych.
Klasyczne nowe były historycznie uważane za dość proste eksplozje, emitujące głównie energię cieplną – wyjaśnia Williams. Jednak w oparciu o ostatnie obserwacje z pomocą teleskopu Fermiego, można stwierdzić, że ten prosty model nie jest do końca poprawny. Wydaje się, że są one nieco bardziej skomplikowane. Korzystając z VLBI byliśmy w stanie uzyskać bardziej szczegółowy obraz jednej z głównych cech komplikujących tę sytuację, czyli, emisji nietermicznej.
Wykrywanie klasycznych nowych z towarzyszącymi im karłami za pomocą techniki VLBI nie jest wcale częste. Przykładem takiego systemu jest V1674Her. Faktycznie, takie detekcje są na tyle rzadkie, że do tej pory zgłoszono tylko jeden przypadek tego samego typu nowej, której składniki synchrotronowe mogą być rozdzielone na falach radiowych. Jest to częściowo spowodowane zakładaną przez nas charakterystyką klasycznych nowych.
Detekcje nowych przez VLBI stały się możliwe dopiero niedawno, dzięki ulepszeniom technik VLBI, w szczególności czułości instrumentów i rosnącej szerokości pasma lub ilości częstotliwości, które możemy rejestrować w danym momencie – powiedziała Williams. Dodatkowo, ze względu na poprzednią teorię na temat klasycznych nowych, nie uważano ich za dobre cele do badań siecią VLBI. Teraz wiemy już jednak, że nie jest to prawdą, ponieważ obserwacje na wielu długościach fal wskazują na bardziej złożony scenariusz ich emisji.
Ta rzadkość sprawia, że nowe obserwacje zespołu stanowią ważny krok w zrozumieniu ukrytego życia klasycznych nowych i tego, co ostatecznie prowadzi do ich wybuchowego zachowania. Badając obrazy z VLBI i porównując je z innymi obserwacjami z Very Large Array (VLA), Fermi-LAT, NuSTAR i Swift, uczeni mogli określić, co może być przyczyną takiej a nie innej emisji, a także wprowadzić poprawki do poprzedniego, uproszczonego modelu. W tej chwili zespół próbuje ustalić, czy energia nietermiczna pochodzi z grudek gazu wpadających na inne kępy gazu (co wywołuje wówczas szoki), czy też z czegoś innego.
Ponieważ obserwacje dokonane przez teleskopy Fermi i NuSTAR już wcześniej wskazywały na nietermiczną emisję V1674Her, klasyczna nowa stała się doskonałym obiektem do tych badań. Zespół naukowców pod przewodnictwem Williams ma za zadanie potwierdzić lub obalić te odkrycia. Co więcej, nowa okazała się niezwykle interesująca ze względu na swoją szybką ewolucję oraz fakt, że w przeciwieństwie do supernowych jej układ macierzysty nie został zniszczony – pozostał prawie nienaruszony po eksplozji.
Większość źródeł astronomicznych nie ulega znaczącym zmianom przez lata, a nawet przez stulecia. Jednak ta supernowa stała się 10 000 razy jaśniejsza w ciągu jednego dnia, a następnie powróciła do swojego normalnego stanu w zaledwie 100 dni.– wyjaśnia Williams. A ponieważ układy macierzyste klasycznych nowych pozostają nienaruszone, istnieje możliwość, że będziemy mogli obserwować kolejne eksplozje tej nowej, co daje nam większe szanse na zrozumienie przyczyn i mechanizmów omawianego zjawiska.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Więcej informacji:
Not Your Average Space Explosion: Very Long Baseline Array Finds Classical Novae Are Anything But Simple
The multiwavelength view of shocks in the fastest nova V1674 Her
Źródło: NRAO
Na ilustracji: Wizja artystyczna przedstawiająca V1674 Herculis, klasyczną nową znajdującą się w układzie podwójnym składającym się z białego karła i drugiej gwiazdy karłowatej. Źródło: B. Saxton (NRAO/AUI/NSF)
