Oto zdjęcia Marsa widzianego trochę inaczej niż zwykle. NASA pokazała globalny widok planety w zakresie promieniowania ultrafioletowego. To efekt obserwacji wykonanych przez sondę kosmiczną MAVEN.
Ultrafioletowe zdjęcia Marsa, pokazujące planetę w sposób globalny, zostały uzyskane w latach 2022 i 2023. Naukowcy użyli do tego celu instrumentu IUVS, który pracuje na pokładzie sondy MAVEN. Obserwacje prowadzono na falach o długości od 110 do 340 nanometrów.
Jest to zakres będący poza zdolnościami widzenia ludzkiego oka, więc kolory na widocznych obrazach są dobrane sztucznie. Dla różnych zakresów długości fali w ultrafiolecie przyjęto odpowiednio barwy czerwoną, zieloną i niebieską. W tej palecie kolorów ozon atmosferyczny widać na fioletowo, z kolei chmury i mgły są białe i niebieskie, a powierzchnia ma barwę brązową lub zieloną (w zależności od tego, w jaki sposób przetworzono obrazy dla uzyskania lepszego kontrastu i pokazania szczegółów).
Pierwsze ze zdjęć pokazuje nam Marsa w lipcu 2022 roku, kiedy to na jego półkuli południowej panowało lato. Widzimy na nim m.in. Basen Argyre, który należy doz najgłębszych kraterów na Marsie – na dole po lewej, wypełniony atmosferycznymi mgłami (blady różowy kolor na zdjęciu). Są też widoczne głębokie kaniony Doliny Marinera (Valles Marineris) – górze po lewej, wypełnione chmurami. Wzrok przyciąga biały kolor południowej czapy polarnej.
Drugi z obrazów prezentuje północną półkulę marsjańską i został uzyskany w styczniu 2023 roku. Wtedy planeta przekroczyła najdalszy od Słońca punkt swojej orbity. Na biegunie północnym na skutek szybkiej zmiany pór roku widzimy białe chmury. W trakcie polarnych nocy powstał ozon (w kolorze magenta na zdjęciu), który następnie na wiosnę ulegnie zniszczeniu w reakcjach chemicznych z parą wodną. Podobnie jak na poprzednim zdjęciu, również tutaj widzimy kaniony Doliny Marinera (na dole po lewej).
Pory roku występują na Marsie z podobnych powodów, jak na Ziemi, czyli na skutek nachylenia osi obrotu planety względem płaszczyzny orbity. Jednak dodatkowo marsjańska orbita jest bardziej eliptyczna niż ziemska, co przekłada się na klimat. Gdy Mars jest najbliżej Słońca, na półkuli południowej panuje lato, a na północnej zima. Gdy planeta znajduje się najdalej od Słońca, wtedy na półkuli południowej wypada zima, a na północnej lato. Skutkiem tego są bardziej surowe pory roku na półkuli południowej niż na północnej, z większymi różnicami temperatur pomiędzy latem, a zimą.
Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN (MAVEN) to amerykańska bezzałogowa sonda kosmicznej, Jest sztucznym satelitą Marsa od 2014 roku.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: NASA
