Sonda Lucy przemknęła niedawno obok maleńkiej planetoidy 152830 Dinkinesh i odkryła, że w rzeczywistości jest ona planetoidą podwójną.
Przelot był okazją do przetestowania autonomicznej funkcji śledzenia sondy – technologii, która będzie miała kluczowe znaczenie dla przyszłych planów Lucy. Plany te są ambitne i obejmują zbadanie aż siedmiu układów asteroid trojańskich, z których wszystkie dzielą orbitę z Jowiszem. Niespodziewany fakt, że pierwszy cel testowy Lucy okazał się być w rzeczywistości dwoma celami, okazał się sporym wyzwaniem dla nawigacji, ale Lucy zdała ten sprawdzian celująco.
Przed przelotem naukowcy wykorzystali dane archiwalne z misji Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE), aby oszacować średnicę obiektu Dinkinesh na 550 do 870 metrów, przy czym najbardziej prawdopodobny rozmiar miał wynosić 760 metrów. Oszacowania okazały się bardzo trafne: naukowcy misji Lucy podają wstępne szacunki dotyczące średnicy planetoidy na równiku, która wynosi 790 metrów (średnica liczona od bieguna do bieguna będzie nieco mniejsza). Odkryty towarzysz – naturalny satelita Dinkinesh – mierzy z kolei około 220 metrów. Tak dobre oszacowanie podnosi ogólne zaufanie do poprawności innych średnic asteroid zmierzonych przez satelitę WISE.
Choć nie jest to najmniejsza planetoida, jaką kiedykolwiek odwiedził ziemski statek kosmiczny, Dinkinesh i jej towarzysz są z pewnością najmniejszymi planetoidami pasa głównego, jakie jak dotąd mieliśmy okazję zbadać z bliska. Wyraźnie przypominają niedawno odwiedzone przez nas planetoidy bliskie Ziemi: 101955 Bennu i 162173 Ryugu. Są podobne do nich między innymi pod względem głazów powierzchniowych i miękkich wgnieceń kraterów. Układ podwójny Dinkinesh również jest prawdopodobnie zbudowany z kosmicznego gruzu, ze skupiskami skał i pyłu dosyć luźno utrzymywanymi razem za sprawą grawitacji.
Układy podwójne takie jak ten są powszechne w pasie planetoid, a także w pasie Kuipera. Prawdopodobnie jednak nie powstały wcale na początku jako planetoidy podwójne. Przyjmuje się dziś inne wyjaśnienie ich obecności: ogół zjawisk określanych jako efekt YORP może powodować, że planetoidy obracają się coraz szybciej wokół osi, aż w efekcie tego ruchu zaczynają odrzucać masę mniej więcej w pasie równikowym. Oderwany materiał początkowo tworzy wtedy pierścień, ale ostatecznie łączy się razem i buduje osobne, spójne ciało towarzyszące odtąd planetoidzie. Wyrzucony materiał unosi także ze sobą większość momentu pędu wcześniej szybko wirującego ciała, spowalniając tym samym jego własny obrót. Ostatecznym stanem układu podwójnego jest wzajemna blokada orbitalna, powodująca, że oba ciała pozostają zwrócone do siebie tymi samymi częściami (półkulami).
Sonda Lucy opuściła już układ Dinkinesh, ale wciąż przesyła zebrane tam dane na Ziemię. Jej następne planowe spotkanie z inną planetoidą pasa głównego, 52246 Donaldjohanson, ma nastąpić dopiero 20 kwietnia 2025 roku.
Czytaj więcej:
Źródło: Skyandtelescope.org
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: Planetoida Dinkinesh. Źródło: NASA
