11 września 2023 roku rozpoczął się XLI Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Podczas ceremonii otwarcia świętowano 100 lat od założenia Towarzystwa. W następnych dniach odbędzie się naukowa część konferencji.
Toruń jest stolicą polskiej astronomii nie tylko z racji tego, że w tym mieście urodził się Mikołaj Kopernik. W 1923 roku założono tutaj Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA), organizację zrzeszającą zawodowych astronomów. PTA powstało 19 lutego 1923 roku, w 450. rocznicę urodzin słynnego astronoma, podczas Zjazdu Astronomów Polskich.
Obecnie Zjazdy Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (Zjazdy PTA) to największe regularne polskie konferencje naukowe o astronomii. Tegoroczny zjazd nosi numer 41. Udział w nim zgłosiło 220 osób.
Z racji jubileuszowego roku, tegoroczną edycję konferencji zorganizowano w Toruniu, a sporą część dnia otwarcia zajmuje sesja na temat historii polskiej astronomii oraz Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.
Nasze Towarzystwo działa na polu naukowym, wsparcia rozwoju astronomii w Polsce oraz w zakresie popularyzacji i edukacji. Najważniejszym dorobkiem Polskiego Towarzystwa Astronomicznego są moim zdaniem pokolenia pasjonatów astronomii, zarówno zajmujących się nią zawodowo, jak i hobbystycznie – wskazuje prof. dr hab. Marek Jacek Sarna, prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.
Podczas otwarcia wręczone zostały prestiżowe nagrody przyznawane przez PTA. Są to trzy rodzaje nagród: Medal Bohdana Paczyńskiego jako najwyższe wyróżnienie za wybitny dorobek naukowy, Nagroda i Medal im. Włodzimierza Zonna za popularyzację wiedzy o Wszechświecie – jedna z najstarszych polskich nagród w zakresie popularyzacji nauki, Nagroda Młodych PTA – dla naukowców do 35 roku posiadających wybitny indywidualny dorobek naukowy.
Laureatami nagród zostali: Medal Bohdana Paczyńskiego – prof. Marek Abramowicz, Nagroda i Medal im. Włodzimierza Zonna – dr hab. Maciej Mikołajewski, dr Krzysztof Czart oraz Centrum Popularyzacji Kosmosu – Planetarium Toruń, nagroda Młodych PTA – Jakub Klencki (więcej o laureatach w osobnym komunikacie).
W programie naukowym w kolejnych dniach przewidziano sesje skupiające się na Słońcu i heliosferze; układach planetarnych i małych ciałach; obiektach zwartych i astronomii wieloaspektowej; astrofizyce wysokich energii; gwiazdach, układach gwiazd i materii międzygwiazdowej; kosmologii i ewolucja galaktyk, a także programach instrumentalnych. Dodatkowo odbędzie się sesja poświęcona popularyzacji nauki i edukacji.
W trakcie Zjazdu PTA odbędzie się też prezentacja oferty dla polskich astronomów od SKAO, czyli Square Kilometre Array Observatory, projektu budowy olbrzymiej sieci radioteleskopów o powierzchni jednego kilometra kwadratowego. SKAO chciałoby przekonać Polskę do udziału w tym projekcie.
Wydarzeniami towarzyszącymi konferencji, dostępnymi dla publiczności, będą seanse filmu animowanego dla dzieci pt. „Gwiazda Kopernika” w dniach 14 i 15 września o godz. 10.00 w sali kinowej Akademickiego Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa” (dla grup zorganizowanych obowiązują zapisy, osoby indywidualne mogą przyjść bez zapisów). Z kolei w sobotę 16 września w galeriach handlowych Plaza i Copernicus staną mobilne planetaria. Jest też wystawa „Moon Landing” w Galerii Sztuki Wozownia (otwarcie 11 września). Natomiast dla nauczycieli przygotowano darmowe wejściówki na sesję „Popularyzacja nauki i edukacja”, która odbędzie się w środę 13 września w godzinach 11.00-14.00.
Dodatkowo sam Zjazd PTA jest jednym z wydarzeń Światowego Kongresu Kopernikańskiego, którego toruńska część rozpoczyna się 12 września 2023 r.
Transmisja z dnia otwarcia Zjazdu PTA dostępna jest w serwisie YouTube pod adresem https://www.youtube.com/watch?v=Mp8Y0d6QZkw
Organizatorami konferencji są Polskie Towarzystwo Astronomiczne oraz Instytut Astronomii UMK. Partnerami – Światowy Kongres Kopernikański oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (Oddziały w Toruniu i Grudziądzu).
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: Przemysław Czarnek – Minister Edukacji i Nauki, Prof. Andrzej Sokala – Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Piotr Całbecki – Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Michał Zaleski – Prezydent Miasta Torunia, Prof. Grzegorz Wrochna – Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.
Patronatów medialnych udzieliły: czasopismo i portal „Urania – Postępy Astronomii”, TVP Nauka, Kosmonauta.net, Astronarium.
Projekt „100-lecie Polskiego Towarzystwa Astronomicznego i czasopisma Urania – Postępy Astronomii” uzyskał dofinansowanie z programu „Doskonała Nauka” Ministra Edukacji i Nauki w ramach umowy nr DNK/SN/546540/2022.
Więcej informacji:
- Polskie Towarzystwo Astronomiczne
- XLI Zjazd PTA
- Urania nr 4/2023 – wydanie specjalne z materiałami o historii PTA
- Broszura informacyjna o PTA
- Informator „Polskie ośrodki astronomiczne”
(jest to teść komunikatu prasowego Polskiego Towarzystwa Astronomicznego)
