Na zdjęciu zrobionym przez Teleskop Webba widać osobliwą galaktykę NGC 3256. Jest to galaktyka o wielkości naszej Drogi Mlecznej, która znajduje się w odległości 120 milionów l.św. w gwiazdozbiorze Żagla i jest członkiem Supergromady w Centaurze.
Pozostałości po kosmicznym spotkaniu
Wydaje się, że NGC 3256 jest normalną galaktyką z wyraźnymi ramionami spiralnymi, która jest zanurzona w niewyraźnej poświacie świetlnej. Jednak na tym zdjęciu widać również pozostałości po pradawnej katastrofie kosmicznej. Ta zniekształcona galaktyka jest rezultatem bezpośredniego zderzenia dwóch masywnych galaktyk spiralnych o podobnych masach, które nastąpiło około 500 milionów lat temu. O burzliwej przeszłości NGC 3256 świadczą długie pasma świecącego pyłu i gwiazd, które rozciągają się na zewnątrz od głównej struktury galaktyki. Rozciągające się w galaktyce, efektowne czerwone i pomarańczowe obszary zawierają młode gwiazdy, które powstały w wyniku tej koalescencji galaktyk. Te gwiazdy oświetlają drobne ziarenka pyłu, które następnie wypromieniowują energię w podczerwieni – co zostało uwiecznione z niezwykłą szczegółowością przez instrumenty współpracujące z Kosmicznym Teleskopem Jamesa Webba. Co więcej – widać tutaj rozciągłe struktury pływowe, które składają się głównie z gwiazd „wyrwanych” z obu galaktyk, podczas tej kosmicznej katastrofy.
Prawda o zderzeniach galaktyk
Inaczej niż w powszechnych wyobrażeniach - zderzenia galaktyk nie pociąga za sobą katastroficznych, masowych zderzeń gwiazd. Ogromne odległości pomiędzy gwiazdami w galaktykach sprawiają, że to oddziaływanie jest bardziej subtelne. Podczas zderzeń galaktyk „chmury” wypełnione gwiazdami wzajemnie przenikają się i mieszają, podobnie jak dwa obłoki z dymem. Natomiast faktycznie oddziałuje materia gazowa i pyłowa z bardzo widowiskowym wynikiem. Zderzenia galaktyk podobne do NGC 3256, aktywują przepiękne i gwałtowne fale powstawania gwiazd, które możemy podziwiać w najjaśniejszych fragmentach opisywanego zdjęcia. Te gwiezdne „niemowlaki” najjaśniej świecą w podczerwieni, czyli w zakresie promieniowania elektromagnetycznego, które przenika przez przesłaniające obłoki pyłowe w NGC 3256 – co sprawia, że takie gwiazdy są idealnym obiektem do fotografowania przez Teleskop Webba.
Zrozumienie ewolucji galaktyk i powstawania gwiazd
Ta istotna obserwacja galaktyki NGC 3256 jest częścią większego programu obserwacyjnego dla Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba prowadzonego u użyciem kamery NIRCam (bliska podczerwień) oraz instrumentu MIRI (średnia podczerwień). Celem tego programu obserwacyjnego jest poznanie fizyki powstawania gwiazd i powiększania się czarnych dziur w nieodległych galaktykach, które powstały w wyniku połączenia się/koalescencji galaktyk – co może pomóc astronomom zrozumieć ewolucję galaktyk. Natomiast dzięki analizie obserwacji wybranych, jasnych w podczerwieni galaktyk takich jak np. NGC 3256 społeczność astronomiczna pozna skomplikowaną historię niedalekich galaktyk gwiazdotwórczych.
Na ilustracji: Obraz w zakresie optycznym spiralnej galaktyki NGC 3256 widzianej z boku. Został on uzyskany za pomocą Teleskopu Hubble’a. Widać szczegółowo ciemne włókna składające się z pyłu i gazu molekularnego, które wirują wokół centrów obu połączonych galaktyk. Gorące, masywne gwiazdy w obu jądrach galaktyk świecą jasno z odcieniem niebieskawym – mimo że ogólnie ta galaktyka jest jaśniejsza w podczerwieni. Źródło: ESA/Hubble, NASA
Na ilustracji: Połączone obrazy galaktyki NGC 3256 wykonane przez Teleskop Webba w podczerwieni i Teleskop Hubble’a w zakresie optycznym (po lewej/prawej). Na stronie internetowej ESA można interaktywnie oglądać te obrazy w obu zakresach, przesuwając suwak: zdjęcie z Teleskopu Webba ↔ zdjęcie z teleskopu Hubble’a.
Zdjęcie z Teleskopu Webba (po lewej) obejmuje bliską i średnią podczerwień (użyte instrumenty: kamera NIRCam i instrument MIRI). Zderzenie galaktyk w NGC 3256 spowodowało gwałtowne przyspieszenie w powstawaniu gwiazd i te młode gwiazdy widać teraz, jak wiele energii wypromieniowują w podczerwieni.
Zdjęcie z Teleskopu Hubble’a (po prawej) dotyczy zakresu optycznego z widocznymi szczegółowo ciemnymi włóknami składającymi się z pyłu i gazu molekularnego, które wirują wokół centrów obu połączonych galaktyk. Wiele młodych, świecących w podczerwieni gwiazd, które powstały w wyniku tego zderzenia galaktyk, jest przesłonięta w zakresie optycznym przez ciemne obłoki pyłu.
Źródło: ESA/Webb, NASA & CSA, L. Armus, A. Evans, ESA/Hubble
Więcej informacji:
Źródło: ESA/Webb, NASA, CSA
Opracowanie: Ryszard Biernikowicz
Na ilustracji: Wielka, spiralna galaktyka NGC 3256 widziana z boku w ujęciu Teleskopu Webba - bliska i średnia podczerwień (użyte instrumenty: kamera NIRCam i instrument MIRI). Bardzo jasne jest jej jądro. Pasma pyłu intensywnie świecą w czerwieni od centrum przez większy obszar NGC 3256. Ta materia jest otoczona przez ciemno-szare halo, które składa się z gwiazd. Halo przechodzi w ogon pływowy w górnej-lewej części zdjęcia oraz inny – na dole. Wokół NGC 3256 na czarnym tle widać gwiazdy tła oraz inne galaktyki. Źródło: ESA/Webb, NASA & CSA, L. Armus, A. Evans
